1. Uvod

Programom sindikalne {kole predvi|ena je posebna obrada teme "Organizaciono ustrojstvo Saveza samostalnih sindikata Crne Gore". U ovoj bro{uri dati su osnovni dokumenti Saveza kojima se defini{u organizaciona pitanja i kratki komentari i uputstva koja obja{njavaju razloge, uzroke ili karakter odre|enih organizacionih rje{enja do koji je Savez kroz svoju unutra{nju izgradnju do{ao.

2. Tok organizacionih reformi Saveza

Sa antibirokratskom revolucijom zavr{ena je istorijska misija starog socijalisti~kog sindikata u Crnoj Gori. Na Devetom - vanrednom kongresu Saveza sindikata Crne Gore odr`anom u Podgorici juna 1989. godine izabrano je novo rukovodstvo organizacije koja je bila finansijski, organizaciono, idejno i politi~ki slomljena. Tokom 90. 91. i 92. godine, u uslovima rata, nacionalizma i fa{izacije politi~kih odnosa u Crnoj Gori i SRJ, otpo~eli su prvi zna~ajniji koraci na reformisanju stare organizacije, koja je u periodu raspada SFRJ i nekada{njeg Saveza sindikata Jugoslavije, sa Savezom sindikata Srbije nastavila da konstitui{e Savez sindikata Jugoslavije. U to vrijeme donesen je novi Statut Saveza. (Bez kongresa, po{to je Vanredni Kongres ovlastio Vije}e da usvoji novi Statut, {to je i ura|eno novembra 1990. godine.) usvojena i tzv. Sindikalna ponuda, koja je bila prvi samostalni program Sindikata. (Podnaslov Sindikalne ponude bio je: Umjesto programa: [ta ho}emo i za {ta se borimo.) Otpo~eo je i reupis ~lanstva na dobrovoljnoj osnovi sa izdavanjem ~lanskih karti, a visina sindikalne ~lanarine pove}ana je sa 0,6 odsto, na jedan odsto na neto platu ~lana. Pri tome je ostavljeno pravo svakoj sindikalnoj organizaciji ili sindikatu da samostalno utvr|uje eventualno ve}i iznos ~lanarine. Manje, nezavisne sindikalne organizacije, koje su u me|uvremenu autonomno osnivane, polaku su se utapale u stari - reformisani Sindikat, koji mijenja ime i postaje Savez samostalnih sindikata Crne Gore. Sindikati dobijaju statutarno zna~ajniju ulogu no ranije, a op{tinske sindikalne organizacije se ukidaju i pretvaraju u povjereni{tva. Izmjene Statuta nastavljene su i na Desetom kongresu, odr`anom u Baru, marta 1994. godine, kojima se ukidaju op{tinske organizacije Saveza sindikata i formiraju tzv. op{tinska sindikalna povjereni{tva. Donesen je prvi Program Saveza samostalnih sindikata Crne Gore. Tim kongresom je zaokru`ena prva faza reformi Sindikata u Crnoj Gori. Novi legitimitet organizacije ostvaren je dobrovoljnim reupisom ~lanstva, a legalitet procesom registracije sindikalnih organizacija u skladu sa novim Zakonom o udru`ivanju gra|ana. Osnivanje i registracija sindikalnih organizacija te~e u kontinuitetu i dan danas. Tako je 1994. godine broj sindikalnih organizacija uklju~enih u Savez pove}an za 52, 1995. godine za 51, 1996. godine za 59, 1997. godine za 62 i tokom 1998. godine za dvije. Sada u Savezu ima ukupno hiljadu i dvije stotine registrovanih subjekata: sindikalnih organizacija, samostalnih sindikata djelatnosti, i granskih sindikata. Na posljednjem Kongresu Saveza, odr`anom sredinom oktobra 1998. godine, usvojena su va`e}a staturna i organizaciona rje{enja, o kojima }e vi{e biti rije~i u ovoj bro{uri.

Na politi~ki karakter organizacije zna~ajno je uticala i ~injenica da je ona uspjela da zadr`i masovnost ~lanstva i to iz svih nacionalnih struktura zaposlenih - Crnogoraca, Srba, Muslimana, Albanaca, Hrvata itd. Multietni~nost organizacije tako je bila sredstvo za odr`anje sindikalnog pokreta, a istovremeno i cilj - dokaz nacionalisti~kom okru`enju da se mo`e i mora `ivjeti i raditi zajedno. U vrijeme dominante politi~ke zelena{ko-bjela{ke podjele u Crnoj Gori,  Sindikat, koji u sebi sadr`i sve politi~ke struje, ostaje neutralan. Preciznije, njeguje politiku apoliti~nosti, uslovljenu odnosom snaga unutar same organizacije, koja je, po prirodi stvari, odgovarala odnosu politi~kih snaga u Crnoj Gori. Takva politika i danas, nakon {to je crnogorski Sindikat u zna~ajnijoj mjeri svoje zahtjeve digao na politi~ki nivo, ima izrazitu podr{ku ~lanstva. Istra`ivanje ovog autora o stavovima zaposlenih u privredi (obavljeno sredinom 1998. godine) pokazuju da ~ak 61,3 odsto anketiranih smatra da u Crnoj Gori treba da postoji jedan jedinstven Savez - bez alternativnih sindikata i da ve}ina anketiranih smatra da Sindikat ne treba da se mije{a u politi~ke sukobe unutar Crne Gore. (Na pitanje o na~inu politi~kog uticaja Sindikata, 22 odsto anketiranih smatra da Sindikat treba da prepusti svakom ~lanu da glasa po sopstvenoj volji, a ~ak 33 odsto da Sindikat i sindikalno ~lanstvo treba da budu po strani od politi~kih sukoba i da ne treba da u~estvuju na izborima.) [ta vi{e, uklju~ivanje Sindikata u politi~ki `ivot bi, prema stavovima preko 51 odsto anketiranih, pretvorilo tu organizaciju u politi~ku partiju. Ovakvi stavovi upu}uju na zaklju~ak da }e se u Crnoj Gori i dalje odr`avati sindikalni monizam i da }e Savez samostalnih sindikata Crne Gore po tom obilje`ju jo{ dugo vremena opstajati kao jedinstven primjer na prostoru SRJ i {ire.

3. Statut Saveza samostalnih sindikata Crne Gore

Osnovni dokument kojim se reguli{e organizaciono ustrojstvo Saveza je njegov Statut. U toku reforme nekada{nje sindikalne organizacije statuti su se relativno ~esto mijenjali. Na XI Kongresu SSSCG, odr`anom 15. i 16. oktobra 1998. godine na Cetinju, usvojen je aktuelni Statut Saveza ~ije najva`nije izvode sa komentarima navodimo u daljem tekstu. Zna~ajno je ista}i da u njegovim prelaznim i zavr{nim odredbama u ~lnu 28. stoji ta~ka 3 koja ka`e da "Vije}e ima pravo da u periodu izmedju dva kongresa vr{i izmjene i dopune ovog Statuta". Koliki je obim na ovaj na~in dozvoljenih izmjena i dopuna Statuta nije precizirano.

U Prvom ~lanu Statuta, koji sadr`i osnovne odredbe, posebnu zanimljivost ~ini definicija pojma "radnik". Ova odrednica je ostala neizmijenjena u svim statutima koje je Savez donosio od po~etak devedesteih godina, tj. od po~etka procesa reformi u sindikalnoj organizaciji Crne Gore. Naime, u vrijeme po~etka reformi u Crnoj Gori, pa i reformi unutar Sindikata, u vrijeme dono{enja prvog samostalnog Programa i  Statuta Sindikata Crne Gore, zna~i, bilo je veoma mnogo zahtjeva tada{njih direktora da ostanu ~lanovi sindikata. Zbog toga je tada{njim Statutom bilo nephodno razjasniti ko je tako re}i prirodni ~lan sindikata, a ko mo`e zatra`iti da mu status ~lana sindikata miruje do isteka poslovodne funkcije. Iako je od tada vrijeme u mnogome promijenilo poglede na u~lanjenje u sindikalne organizacije, mala fusnota definicije pojma radnik i dalje je ostajala u Statutu Saveza. Statut radnika defini{e kao "svako zaposleno lice koje ne obavlja poslovodnu funkciju", {to je, o~igledno bila neophodna distinkcija u odnosu na prethodni period kada se u sindikat udru`ivao svaki zaposleni bez obzira na funkciju u preduze}u ili ustanovi.

U prvom ~lanu Statuta (Osnovne odredbe) defini{e se sljede}e:
 
1. Savez samostalnih sindikata Crne Gore (u daljem tekstu: Savez, skra}enica: SSSCG) je dobrovoljna interesna organizacija radnika  organizovanih u samostalne sindikate djelatnosti koji se udru`uju u Savez prihvataju}i Program i Statut.

2. Savez je nezavisan od poslovodstva, poslodavaca i njihovih udru`enja, dr`avnih organa, politi~kih partija i drugih organizacija.

3. Savez se bori za ostvarivanje, za{titu i unapredjenje dru{tvenih, ekonomskih, socijalnih, obrazovnih i kulturnih interesa ~lanova sindikata i svih radnika.

4. Sjedi{te Saveza je u Podgorici.

5. Samostalni sindikati djelatnosti Crne Gore (u daljem tekstu sindikati) i Savez djeluju u okviru ustavnog i pravnog sistema Crne Gore i Jugoslavije.

6. U Savezu samostalnih sindikata Crne Gore se dogovaraju, koordiniraju, planiraju i sprovode zadaci i akcije koji su od zajedni~kog interesa ~lanstva. Savez djeluje na na~elima uzajamnosti i solidarnosti, a stavove, bitne za sve radnike, utvrdjuje u saradnji sa svim samostalnim sindikatima.

7. Osnovni subjekt formiranja, potvrdjivanja i provjeravanja sindikalne politike je ~lan sindikata. Radnik se u~lanjuje u sindikat dobrovoljno radi ostvarivanja, za{tite i unapredjivanja svojih ekonomskih, socijalnih i drugih interesa, prihvataju}i sindikalni program i statut.

8. Sindikati i Savez samostalnih sindikata Crne Gore dio su sindikalnog pokreta Jugoslavije i konstitui{u Savez samostalnih sindikata Jugoslavije u kojem djeluju na ostvarivanju zajedni~kih interesa ukupnog sindikalnog ~lanstva i svih radnika Jugoslavije.

9. Sindikati i Savez samostalnih sindikata Crne Gore razmjenjuju iskustva i sara|uju sa sindikatima Evrope i svijeta, u~estvuju}i u medjunarodnom sindikalnom pokretu radi ja~anja zajedni{tva medju radnicima, osiguranja mira, prosperiteta, demokratskog razvoja i slobodnog sindikalnog djelovanja.

3. 1. Definicija sindikata

Prvi ~lan Statuta, dakle, daje i definiciju sindikata. Zanimljivo je uporediti kako su razli~iti statuti crnogorske sindikalne asocijacije definisali sindikat. U narednom tekstu navode se definicije sindikata date u statutu nekada{njeg Saveza sindikata Crne Gore  iz 1986. godine, Statutu SSSCG usvojenom 1990. godine i Statutu SSSCG usvojenom na X Kongresu 1994. godine:

1.  Savez sindikata Crne Gore je sastavni dio jedinstvenog Saveza sindikata Jugoslavije, naj{ira klasna dru{tveno-politi~ka organizacija radnika i radni~ke klase Crne Gore i dio fronta  organizovanih socijalisti~kih snaga sa Savezom komunista na ~elu. - 1986. god.

2.  Savez samostalnih sindikata Crne Gore je dobrovoljna interesna organizacija radnika, organizovanih u samostalne sindikate djelatnosti i op{tinske, odnosno regionalne organizacije sindikata, koji se udru`uju u Savez prihvataju}i Program i Statut. - 1990. god.

3.  Savez samostalnih sindikata Crne Gore je dobrovoljna interesna organizacija radnika, organizovanih u samostalne sindikate djelatnosti, koji se udru`uju u Savez prihvataju}i Program i Statut. - 1994. god. (Identoi~no rje{enje je zadr`ano i u posljednjem Statutu iz 1998. godine.)

Ve} ovo pore|enje ukazuje na zna~aj ideolo{ko-politi~kih i organizacionih promjena koje su zahvatile sindikate u Crnoj Gori u proteklom periodu. Razlika izme|u prvog i drugog  Statuta ve} reformisanog SSSCG u organizacionom smislu je najva`nija upravo po tome {to je drugim statutom ukinuto pravo formiranja op{tinskih sindikalnih organizacija i definisan pojam op{tinskih sindikalnih povjereni{tava, dok je tre}im statutom, donesenim 1998. godine, ovaj proces promjena nastavljen definisanjem op{tinskih i regionalnih sindikalnih povjereni{tava kao "oblika unutra{njeg organizovanja Saveza". U po~etku reformskih promjena, dakle, postojale su op{tinske sindikalne organizacije kao samostalna pravna lica, a nakon deset godina te organizacije su pretvorene u unutra{nji organizacioni dio Saveza. O op{tinskim i regionalnim sindikalnim povjereni{tivma preciznije govori ^lan 9. Statuta, koji }e se u kasnijem tekstu posebno analizirati.

3. 2. ^lan sindikata

^lanom 2. Statuta defini{u se ciljevi djelovanja Saveza, ^lanom 3. oblici sindikalne borbe, dok se ^lanovi 4. i 5. odnose na poziciju ~lana sindikata - radnika udru`enog u sindikat, njegova prava i obaveze, te ih navodimo u cjelosti.

^lan 4.
^LAN SINDIKATA
1. Radnik se u~lanjuje u sindikat dobrovoljno, bez obzira na politi~ko ili vjersko opredjeljenje, nacionalnu pripadnost, zanimanje, struku i pol.
2. ^lan sindikata mo`e biti svaki radnik koji prihvata program i statut sindikata i Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
3. Radnik se u sindikat u~lanjuje u sindikalnoj organizaciji. Prilikom u~lanjenja radnik potpisuje pristupnu izjavu i od sindikalnog povjerenika dobija ~lansku kartu.
4. Sindikati vode preciznu evidenciju o ~lanovima. Prilikom ostvarivanja sindikalnih prava ~lan je du`an pokazati sindikalnu ~lansku kartu. ^lanska karta je vlasni{tvo Saveza i danom prestanka ~lanstva vra}a se sindikalnoj organizaciji.
5. Novoprimljeni ~lan prvu sindikalnu ~lanarinu pla}a po dobijanju prve mjese~ne zarade.
6. Sindikalni sta` i prava ~lana se ne prekidaju ako zbog promjene radnog mjesta prestaje biti ~lan jednog i u roku od mjesec dana postaje ~lan drugog sindikata.
7. Organizacije penzionera i nezaposlenih lica imaju status pridru`enog ~lana.
8. ^lanstvo u sindikatu prestaje:
a) istupanjem, tj. potpisivanjem istupnice - pismene izjave;
b) brisanjem iz evidencije u slu~aju nepla}anja ~lanarine du`e od tri mjeseca;
c) promjenom radnog statusa - ako ~lan postane direktor ili poslodavac. U tom slu~aju, na njegovu `elju mo`e mu mirovati ~lanstvo u sindikatu;
d) isklju~enjem - u slu~aju da ~lan djeluje suprotno sindikalnom programu i statutu, u slu~aju da protivzakonito koristi sindikalnu imovinu, kao i u slu~aju da spre~ava druge ~lanove u aktivnostima koje vodi sindikat.
9. Odluku o isklju~enju donosi sindikalna organizacija u kojoj je ~lan sindikalno organizovan. ^lanu se, pri tome, mora osigurati regularan postupak i pravo `albe do najvi{eg organa SSSCG.
10. Ponovno u~lanjenje u sindikat ostvaruje se podno{enjem zahtjeva za prijem u ~lanstvo sindikata. Postupak u~lanjenja bli`e se reguli{e pravilima sindikalnih organizacija.

^lan 5.
PRAVA I OBAVEZE ^LANA
1. Op{ta sindikalna prava ~lana su:
a) pravo na za{titu po osnovu kolektivnog ugovora, prvenstveno u pogledu cijene rada, uslova rada i za{tite na radu;
b) pravo da u~estvuje u gradjenju i sprovodjenju sindikalne politike;
c) pravo da bira i da bude biran u sve sindikalne organe;
d) pravo na besplatnu pravnu za{titu i pomo} kod ostvarivanja svojih prava vezanih za rad i radni odnos;
e) pravo na sindikalno obrazovanje, osposobljavanje i informisanje.

2. Posebna sindikalna prava ~lana su:
a) pravo na posredovanje i pomo} kod tra`enja zaposlenja,
b) pravo na materijalnu sindikalnu pomo} i to:
- pravo na pomo} {trajka~ima iz {trajka~kog fonda;
- pravo na pomo} iz fonda solidarnosti u slu~aju ste~aja ili likvidacije preduze}a, nesre}a na poslu, bolesti ili smrti;
- pravo na organizovanu i povoljnu nabavku osnovnih `ivotnih namirnica i roba {iroke potro{nje;
- pravo na odmor u objektima sindikalnog turizma, pomo} za preventivno lije~enje i oporavak;
- pravo na dobijanje sindikalnog kredita.

3. Obaveze ~lana sindikata su:
a) da po{tuje ovaj statut, statut svog sindikata, odluke sindikalnih organa, ostala sindikalna akta i da djeluje u skladu sa njima;
b) da aktivno u~estvuje u sindikalnim akcijama;
c) da redovno pla}a ~lanarinu i brine o njenom rasporedjivanju i tro{enju.
4. Ostvarivanje pojedinih prava i obaveza ~lana preciznije se reguli{e posebnim pravilima.
5. ^lan sindikata ostvaruje svoja sindikalna prava prevashodno u sindikalnoj organizaciji. U slu~aju kada mu sindikalna organizacija svojim aktivnostima ne mo`e obezbijediti ostvarivanje prava, ~lan se obra}a vi{im organima sindikata i Saveza

Na pole|ini sindikalne ~lanske karte nalazi se ovaj ~lan kojim se defini{u prava i obaveze ~lana sindikata. U Savezu je ~lanska karta jedinstvena, svaka ima evidencioni broj i njen izgled je prikazan na narednoj slici.

3. 3. Sindikalna organizacija

Iako je Statut Saveza osnovni organizacioni dokument koji na~elno defini{e neka osnovna pitanja vezana za poziciju ~lana sindikata i predvi|a da se ona preciznije reguli{u statutima samostalnih sindikata djelatnosti i pravilima rada sindikalnih organizacija, u daljem tekstu }e se vidjeti da ove osnovne odredbe nijesu u dovoljnoj mjeri razra|ene ovim dokumentima. [ta vi{e, Statutom je predvi|eno da organizacije penzionera i nezaposlenih imaju poseban stats u okbiru Saveza, a fakti~ki, takvih organizacija u Savezu nema. Naspram toga, u toku 1999. godine formirana je sekcija `ena u Sindikatu, a radi se i na formiranju sekcije mladih, ali ni u Statutu ni u praksi jo{ nijesu definisane formalne mogu}nost njihovog aktivnijeg i neposrednijeg u~e{}a u radu organa Saveza.

Osnovni oblik sindikalnog organizovanja prema Statutu je sindikalna organizacija  O tome se govori u ^lanu 6. koji se prenosi u cjelini.

1. Organizacija sindikata u preduze}u, ustanovi i drugim oblicima organizovanog rada (u daljem tekstu: sindikalna organizacija) je osnovni oblik sindikalnog organizovanja i rada, koja potpisuje kolektivne ugovore, uskladjuje interese, rje{ava zahtjeve i daje predloge vezane za interese radnika, kako prema organima upravljanja, poslovodstvu i poslodavcu, tako i prema sindikalnim organima izvan preduze}a.
2. Sindikalnu organizaciju mo`e formirati najmanje pet radnika.
3. Unutar Sindikalne organizacije mogu se formirati sindikalne podru`nice u skladu sa interesom ~lanova i prirodom procesa rada.
4. Unutar sindikalnih podru`nica mogu se formirati sindikalne grupe.
5. Unutra{nju organizovanost Sindikalne organizacije na sindikalne podru`nice i sindikalne grupe odredjuju ~lanovi svake organizacije svojim sindikalnim pravilima u skladu sa statutom svog samostalnog sindikata i ovim Statutom.
6. Organi Sindikalne organizacije su:
- Skup{tina
- Povjereni{tvo
- Nadzorni odbor
7. Skup{tina je najvi{i organ Sindikalne organizacije. Skup{tinu ~ine svi ~lanovi Sindikalne organizacije, odnosno tamo gdje to nije mogu}e njihovi predstavnici.
8. U jednom preduze}u, odnosno ustanovi, djeluje jedna Sindikalna organizacija. Organ Sindikalne organizacije je sindikalno povjereni{tvo, odnosno, u malim sindikalnim organizacijama povjerenik. Ukoliko je Sindikalna organizacija brojna, sindikalno povjereni{tvo mo`e formirati u`e operativno tijelo - izvr{ni odbor.
9. Sindikalno povjereni{tvo bira svog predsjednika, tj. povjerenika Sindikalne organizacije (u daljem tekstu: povjerenik). Funkcija sindikalnog povjerenika mo`e se obavljati profesionalno. Na~in finansiranja i druga pitanja radnog statusa sindikalnog povjerenika reguli{u se kolektivnim ugovorima na nivou preduze}a, odnosno ustanove.
10. Ukoliko u Sindikalnoj organizaciji djeluje vi{e sindikalnih podru`nica i grupa, osnovni princip organizovanja je da:
-  Sindikalne grupe biraju svoje organe - sindikalna povjereni{tva grupa,na ~ijem ~elu su povjerenici grupa.
- Sindikalne podru`nice biraju svoje organe - sindikalna povjereni{tva podru`nica, na ~ijem ~elu su povjerenici podru`nica.
- U sindikalno povjereni{tvo Sindikalne organizacije po funkciji ulaze povjerenici sindikalnih podru`nica.
11. Sindikalna povjereni{tva, u ime ~lanova sindikata, zaklju~uju kolektivne ugovore na nivou preduze}a, tj. ustanove; pregovaraju sa poslovodstvom, zauzimaju stavove i zaklju~ke, donose odluke i predla`u na~ine rje{avanja pitanja od interesa za ekonomski, materijalni i socijalni polo`aj radnika.
12. Pitanja ustrojstva i na~ina rada Sindikalne organizacije preciznije se reguli{u pravilima Sindikalne organizacije.
13. Zaposleni koji u svojim poreduze}ima ne mogu formirati Sindikalnu organizaciju, mogu se u~laniti u Sindikalnu organizaciju radnika srodnih djelatnosti na nivou op{tine ili regiona. Pravila o na~inu rada takvih organizacija donose op{tinska, odnosno regionalna sindikalna povjereni{tva.

Uloga i pozicija predsjednika sindikalne organizacije - sindikalnog povjerenika defini{e se ~lanom 7. (O organizacionom ustrojstvu sindikalnih organizacija i na~inu njihovog osnivanja i registrovanja bi}e vi{e rije~i u posebnom odjeljku.)

3. 4. Samostalni sindikati djelatnosti

U Statutu Saveza samostalnih sindikata Crne Gore koristi se pojam samostalni sindikati djelatnosti, koji ozna~ava tzv. granske sindikate, sindikate bran{i ili industrijske, odnosno strukovne  sindikate, kako je to uobi~ajeno re}i u nekim drugim sindikatima u svijetu.

Definicija samostalnih sindikata djelatnosti navodi se u ^lanu 8, te ga navodimo u cjelosti:
1. Samostalni sindikati djelatnosti (sindikati) su dobrovoljne interesne organizacije radnika, po pravilu, iz ustanova i preduze}a istih ili srodnih djelatnosti kroz ~ije djelovanje ~lanovi ostvaruju svoje interese;
2. Sindikati su konstitutivni ~lanovi Saveza samostalnih sindikata Crne Gore i odgovorni su za uno{enje neposrednih interesa svojih ~lanova u cjelinu djelovanja Saveza na svimnivoima, kao i za uva`avanje interesa ~lanova drugih sindikata u cijelom Savezu.
3. Sindikati djeluju u skladu sa svojim programima, statutima, ovim Statutom i zajedni~ki dogovorenim programom i politikom Saveza.
4. Sindikati su osnovni, partneri i posrednici u pregovaranju o sindikalnim pitanjima vezanim za rad i radni odnos (kolektivni ugovori, dogovori, sporazumi i sl.) u oblasti svojih djelatnosti i grana.
5. Unutar sindikata ~lanovi mogu djelovati po teritorijalnom i funkcionalnom principu u raznovrsnim oblicima organizovanja svoga sindikata.
6. Sindikati svojim statutima uredjuju organizacione oblike i metode rada.
7. Sindikati svojim statutima preciznije reguli{u pitanja ustrojstva i nadle`nosti svojih organa - republi~kih, granskih, op{tinskih i drugih odbora.
8. U cilju {to uspje{nijeg rada sindikati se grupi{u u tri koordinativne cjeline i to:
- sindikati iz privrede;
- sindikati vanprivrede;
- sindikati javnih preduze}a.

U narednoj tabeli daje se pregled samostalnih sinidkata dejlatnosti udru`enih u Savez, sa njihovim predsjednicima i tzv. grupacija sindikata, tj koordinativnih cjelina kako je to definisano Statutom.

3 5. Spisak samostalnih sindikata udru`enih u Savez

Grupacija sindikata iz privrede:

1. Samostalni sindikat metalaca Crne Gore, predsjednik,  Dragan Mijanovi};
2. Samostalni sindikat radnika {umarstva i prerade drveta Crne Gore, predsjednik Ljiljana Vladi~i};
3. Samostalni sindikat pomoraca Crne Gore, predsjednik Sa{a Milo{evi};
4. Samostalni sindikat poljoprivrede, prehrambene i duvanske industrije Crne Gore, predsjednik Veselin Ivanovi};
5. Samostalni sindikat radnika u trgovini, predsjednik Sne`ana Barjamovi};
6. Samostalni sindikat radnika turizma i ugostiteljstva Crne Gore, predsjednik ^ede Milini};
7. Samostalni sindikat tekstila, ko`e, obu}e i hemijske industrije, predsjednik Milosav Kojovi};
8. Samostalni sindikat gra|evinarstva i industrije gra|evinskog materijala, predsjednik Nenad Markovi};
9. Samostalni sindikat finansija, predsjednik Krsto Pejovi};
10. Samostalni sindikat drumskog saobra}aja. predsjednik Miodrag Bulatovi};

Grupacija sindikata u vanprivredi:

11. Samostalni sindikat obrazovanja nauke, kulture i fizi~ke kulture, predsjednik Svetozar Bulatovi};
12. Samostalni sindikat zdravstva i socijalne za{tite, predsjednik  dr Miroslav Mari};
13. Samostalni sindikat radnika uprave i pravosu|a, predsjednik Petar Jocovi};
14. Samostalni sindikat radnika informativne, izdava~ke i grafi~ke djelatnosti, predsjednik - Jova{ Stani{i};
15. Samostalni sindikat radnika MUP-a Crne Gore, predsjednik Svetozar Kalezi};

Grupacija sindikata u javnim preduze}ima:

16. Samostalni sindikat PTT-a, predsjednik Miodrag Pajovi};
17. Samostalni sindikat energetike, predsjednik Milorad Terzi};
18. Samostalni sindikat `eljezni~ara Crne Gore, predsjednik Slobodan \or|evi}.
19. Samostalni sindikat stambeno-komunalne privrede, predsjednik Rajko Vujadinovi}.
 

3. 6. Osnovni podaci o samostalnim sinidkatima djelatnosti

R.br.             Sindikati                                       Broj zaposl.                                           Br.~lan.sindik.
1. Sindikat energetike                                          5.267+600                                                5.067
2. Sindikat metalaca                                                   15.659                                              13.500
3. Sindikat teks.ko`.obu}.,hem.indus.                          4.597                                                3.800
4. Sind.poljoprivr.,preh.i duvan.indus.                         7.599                                                5.560
5. Sind.{umar.i prer.drveta                                           6.418                                                 4.602
6. Sind.gradjevinarstva i IGM                                      7.155                                                 5.200
7. Sindikat @TP                                                            2.745                                                 2.145
8. Sind.drumskog saobra}aja                                        3.668                                                 2.800
9.  Sind.PTT                                                                  2.591                                                2.591
10. Sindikat trgovine                                             9.583-600                                                  4.000
11. Sindikat turizma                                                     7.560                                                  6.200
12. Sindikat stamb.komun.djelatnosti                           4.060                                                  2.400
13. Sindikat pomorske privrede                                    3.756                                                  3.000
14. Sindikat finansija                                                    3.787                                                  2.000
15. Sindiakt zdrav.i socij.za{tite                                  10.430                                                  9.473
16. Sindikat uprave i pravosudja                                  8.266                                                  7.000
17. Sind.obrazov.nauke,kult.i sporta                          12.792                                                10.500
18. Sind.inform.djelatnosti                                           1.930                                                  1.500
19. Sindikat MUP                                                        3.000                                                  2.500
 Ukupno:                                                                  123.000                                                96.000
 

3. 7. Teritorijalna organizovanost Saveza

O tzv horizontalnom povezivanju sindikalnih organizacija -  o op{tinskim i regionalnim sindikalnim povjereni{tivima govori ^lan 9. Navodimo ga u cjelini.

1. Na nivou op{tina i regiona formiraju se sindikalna povjereni{tva, kao oblici unutra{njeg organizovanja Saveza, koja zastupaju interese Saveza samostalnih sindikata Crne Gore i koordiniraju i zastupaju aktivnost sindikata, njihovog ~lanstva i sindikalnih organizacija na teritoriji op{tine, odnosno regije.

2. Op{tinsko, odnosno regionalno sindikalno povjereni{tvo ~ine predsjednici op{tinskih, odnosno regionalnih odbora sindikata, odnosno povjerenici ili izabrani predstavnici najve}ih sindikalnih organizacija sa teritorije op{tine, odnosno regije, ~iji je izbor verifikovan na skup{tinu i sindikalnih povjerenika sa teritorije op{tine, odnosno regiona.
3. Na ~elu sindikalnog povjereni{tva nalazi se predsjednik, koga bira skup{tina sindikalnih povjerenika sa teritorije op{tine, odnosno regiona.
4. Osnove organizacije rada, zadataka i na~ina djelovanja op{tinskih, odnosno regionalnih sindikalnih povjereni{tava preciznije se uredjuju pravilima koja donosi Vije}e Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

Iako je od usvajanja ovog Statuta proteklo preko dvije godine, namjera Kongresa da uvo|enjem regionalnih sindikalnih povjereni{tava ({to je izmjena u odnosu na dotada{nji tekst Statuta) smanji tzv. profesionalni aparat u Savezu i racionalizuje op{tinska povjereni{tva nije jo{ ostvarena. U tom smislu pojam regionalnih sindikalnih povjereni{tava za sada stoji samo na papiru, tj u Statutu, dok ga u praksi nema.

3. 8. Primjer Pravila o na~inu rada Op{tinskog sindikalnog povjereni{tva

Va`na izmjena ranije prakse ostvarena je ta~kom 4 pomenutog ~lana 9 u Statutu SSSCG,  kojom je dato pravo Vije}u da ure|uje organizaciju rada op{tinskih, odnosno regionalnih sindikalnih povjereni{tava. Da bi pomoglo rad op{tinskih sindikalnih povjereni{tava Vije}e je 3. juna 1994. godine donijelo Osnove Pravila o organizaciji rada, zadacima i djelovanju op{tinskih sindikalnih povjereni{tava. Iz sljede}eg primjeru Pravila o organizaciji rada, zadacima i djelovanju op{tinskog sindikalnog povjereni{tva Plu`ine vide se osnovna obilje`ja organizacione strukture i na~ina rada op{tinskog sindikalnog povjereni{tva.

^lanom 1. ovih pravila defini{e se da su Organi Saveza samostalnih sindikata Crne Gore na nivou op{tine:
Skup{tina sindikalnih povjerenika i
Povjereni{tvo.

Ko sa~injava Skup{tinu? Skup{tinu sa~injavaju sindikalni povjerenici svih sindikalnih organizacija sa podru~ja op{tine. Ona se, po pravilu, odr`ava svake ~etvrte godine. [ta radi Skup{tina? Odgovor se daje u ^lanu 6. pomenutih pravila:

Zadaci skup{tine su da:
 - Razmotri i ocijeni izvje{taj o radu povjereni{tva u mandatnom periodu;
 - Donosi odluku o broju i sastavu op{tinskog sindikalnog povjereni{tva;
 - Razrje{ava ~lanove povjereni{tva i predsjednika povjereni{tva;
 - Verifikuje ~lanove povjereni{tva;
 - Bira predsjednika op{tinskog sindikalnog povjereni{tva;
 -  Bira ~lanove organa SSS Crne Gore.

Zanimljivo je pitanje vanredne skup{tine o kome se govori u ^lanu 7.

Na inicijativu VSSSCG, vi{e od polovine op{tinskih odbora sindikata, odnosno vi{e od polovine sindikalnih organizacija mo`e se sazvati vanredna skup{tina.

Vanrednu skup{tinu mo`e sazvati i op{tinsko sindikalno povjereni{tvo u konsultaciji sa VSSSCG u slede}im slu~ajevima;
 - ako dodje do naglog pogor{anja materijalnog i socijalnog polo`aja radnika na podru~ju op{tine;
  - ako propisi koje donose organi lokalne samouprave uti~u na pogor{anje polo`aja radnika;
 - ako dodje do nepo{tovanja minimalne cijene rada od ve}eg broja preduze}a na teritoriji op{tine;
 - ako se naglo pove}a broj radnika koji ostaju bez posla;
 - u svim drugim slu~ajevima koji su bitni za radnike te op{tine.

U ^lanu 8. govori se o samom op{tinskom sindikalnoom povjereni{tvu (OSP), pa se daje sljede}a definicija: Op{tinsko sindikalno povjereni{tvo zastupa interese Saveza SSCG i koordinira i zastupa aktivnost sindikata, njihovog ~lanstva i sindikalnih organizacija na teritoriji op{tine. A u ^lanu 10. se defini{u zadaci rada OSP na sljede}i na~in:

Op{tinsko sindikalno povjereni{tvo:
 - zastupa interese SSS Crne Gore provodi njegove stavove, odluke i zaklju~ke, kordinira i zastupa aktivnost sindikata njihovog ~lanstva i sindikalnih organizacija na teritoriji op{tine;
- inicira dono{enje i razmatra izmjene i dopune sistemskih zakona i drugih propisa koje donose dr`avni organi i akta koji su u nadle`nosti op{tine, a  od  zna~aja su za materijalni i socijalni polo`aj radnika;
- predstavlja i zastupa Savez SS Crne Gore i zajedni~ke interese ~lanstva prema lokalnim organima vlasti i lokalnim udru`enjima poslodavaca i poslovodnim strukturama;
 - na osnovu smjernica i odluke VSSSCG, prati i redovno razmatra aktuelna pitanja materijalnog i socijalnog polo`aja radnika na nivou op{tine, u~estvuje u njihovom razre{avanju, podsti~e odgovaraju}e subjekte na aktivnost u cilju prevazila`enja nastalih problema;
  - stvara uslove za medjusobno povezivanje organa svih oblika sindikalnog organizovanja na nivou op{tine, a radi usagla{avanja stavova, ujedna~avanja i usagla{avanja aktivnosti po svim zajedni~kim pitanjima za ~lanstvo i brine se o njihovom sprovodjenju;
  - prati primjenu kolektivnih ugovora, po{tovanje minimalne cijene rada i zajedno sa povjerenicima sindikalnih organizacija otklanja nesuglasice do kojih bi do{lo;
 - pru`a radno-pravnu za{titu ~lanovima sindikata na teritoriji op{tine;
 - ispituje i radi na otklanjanju nesuglasice u okviru sindikalne organizacije;
  - poma`e u formiranju sindikalnih odbora na nivou op{tine prema smjernicama republi~kih odbora sindikata;
 - pru`a pomo} sindikalnim organizacijama prilikom njihovog konstituisanja i izradi sindikalnih pravila shodno Statutu SSS Crne Gore;
 - poma`e ~lanovima savjetima i informacijama;
 - upozoravaju povjereni{tva sindikalnih organizacija oko neurednog pla}anja ~lanarine;
 - provodi agitacione mjere i privla~i nove ~lanove sindikata;
 - podnosi izvje{taj o radu nadle`nom organu Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

Predsjednika povjereni{tva bira skup{tina i to izmedju najmanje dva kandidata tajnim glasanjem, a njegovi zadaci su definisani ^lanom 15. Evo {ta treba da radi predsjednik OSP:
  - predstavlja i zastupa povjereni{tvo;
 - saziva sjednice povjereni{tva i istim predsjedava i rukovodi;
 - odgovoran je za sprovodjenje odluka, stavova, zaklju~aka koje donosi povjereni{tvo i VSSSCG i ostali organi Saveza samostalnih sindikata Crne Gore;
 - daje inicijative za razmatranje na sjednicama povjereni{tva pitanja dru{tveno-ekonomskog socijalnog `ivota aktuelnih za sindikalno ~lanstvo op{tine;
 - odgovoran je za dostavljanje na vrijeme i u roku svih potrebnih informacija podataka, koje bude tra`ilo VSSSCG;
 - postavlja radne zadatke radnicima na profesionalnom radu u povjereni{tvu i prati njihovo izvr{enje.

O odnosima OSP sa Vije}em govore sljede}e odredbe ovih Pravila:

Povjereni{tvo je obavezno najmanje jednom u toku godine da podnese izvje{taj o svome radu Vije}u Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

Vije}e Saveza samostalnih sindikata Crne Gore razmatra i ocjenjuje izvje{taj i, ukoliko, ne prihvati isti zakazuje vanrednu Skup{tinu.

O profesionalnom radu i finansiranju u povjereni{tvu odluku donosi Vije}e SSS Crne Gore.

Za sve ono {to nije uredjeno ovim Pravila primjenjuju se odredbe Statuta SSS Crne Gore.
 

4. Organi Saveza samostalnih sindikata Crne Gore

O organima Saveza govori ^lan 10. Statuta, U njemu se pobrojavaju organi Saveza tj. Kongres, Vije}e, Presjednik Saveza, Statutarna komisija i Nadzorni odbor.

Kongres je najvi{i organ Saveza samostalnih sindikata Crne Gore i odr`ava se, po pravilu, svake ~etvrte godine, saziva ga Vije}e, najmanje dva mjeseca prije njegovog odr`avanja.  Kongres ~ine delegati koji su neposredno izabrani u republi~kim odborima i op{tinskim, odnosno regionalnim povjereni{tvima, dok ~lanovi Vije}a, Statutarne komisije i Nadzornog odbora imaju status delegata po funkciji, s tim {to nemaju prava da odlu~uju o izvje{taju o radu i razrje{avanju organa ~iji su ~lanovi.

Kongresa usvaja Program Saveza samostalnih sindikata Crne Gore i smjernice za njegovo sprovodjenje, zatim Statut Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, ili njegove izmjene i dopune, uz to ocjenjuje rad Saveza i razmatra izvje{taj o radu njegovih organa u me|ukongresnom periodu, verifikuje izbor ~lanova Vije}a, bira predsjednika Saveza, ~lanove Nadzornog odbora i Statutarne komisije.

Statutom se defini{e i Vanredni kongres, koji se mo`e sazvati na inicijativu Vije}a ili vi{e od polovine republi~kih odbora samostalnih sindikata.

4.1. Vije}e

^lan 13. govori o Vije}u kao najvi{em organu Saveza izme|u dva kongresa. Zbog njegovog zna~aja ovdje se navodi u cjelosti:

1. Vije}e je najvi{i organ Saveza samostalnih sindikata Crne Gore izmedju dva kongresa.
2.  Vije}e ~ine
 - Predsjednik Saveza,
 - Sekretar Saveza,
 - potpredsjednici Saveza,
 - predsjednici samostalnih sindikata djelatnosti,
 - po jedan predstavnik samostalnih sindikata djelatnosti na svakih 5.000 ~lanova,
 - {est predsjednika op{tinskih, odnosno regionalnih sindikalnih povjereni{tava i
      - petnaest povjerenika sindikalnih organizacija strate{ki zna~ajnih ~lanica sindikata djelatnosti, shodno odlukama i kriterijumima Vije}a.
3. Zadaci Vije}a su da razradjuje i sprovodi kongresne stavove i zajedni~ki dogovorene zadatke, a naro~ito:
- izgradjuje zajedni~ke osnove za pregovaranje i opunomo}uje predstavnike za pregovore, dogovore i sporazume vezane za Op{ti kolektivni ugovor;
- u~estvuje u izgradnji zajedni~ke politike Saveza samostalnih sindikata Jugoslavije;
- predla`e Vladi i Skup{tini Republike Crne Gore dono{enje zakona i drugih akata za unapredjenje i za{titu dru{tveno-ekonomskog i ukupnog socijalnog polo`aja ~lanova sindikata i svih radnika;
- razmatra op{ta i zajedni~ka pitanja vezana za sve ~lanove sindikata i radnike, usagla{ava ih i utvrdjuje stavove koje zastupa u nadle`nim dr`avnim i drugim institucijama;
- koordinira aktivnost sindikata, prati, kontroli{e i organizuje rad op{tinskih sindikalnih povjereni{tava, pri ~emu razvija solidarnost i uzajamnost, kao i sporazumijevanje i dogovaranje unutar sindikalnih organizacija;
- organizuje razne oblike sindikalne borbe, sve do generalnog {trajka;
- odlu~uje o stru~nim, kadrovskim, finansijskim i drugim pitanjima od interesa za rad i razvoj Saveza samostalnih sindikata Crne Gore;
- brine o informisanju, sindikalnom obrazovanju i srtru~nom usavr{avanju ~lanstva;
- organizuje medjunarodnu sindikalnu saradnju;
- stara se o sindikalnoj ~lanarini i imovini.
4.  Vije}e odlu~uje o isklju~enju iz sastava Saveza onih sindikalnih organizacija koje ne izvr{avaju statutarne obaveze.
5.  Vije}e odlu~uje o organizacionom ustrojsktvu samostalnih sindikata djelatnosti i op{tinskih, odnosno regionalnih sindikalnih povjereni{tava u okviru Saveza.
6.   Vije}e, na predlog predsjednika Saveza iz svog sastava bira Predsjedni{tvo Vije}a, a u slu~aju potrebe vr{ioca du`nosti predsjednika Saveza.
7.  Vije}e verifikuje imenovanje potpredsjednika Saveza.
8.  Posebnom odlukom o organizaciji i na~inu rada Vije}a bli`e se reguli{u sadr`aj, na~in organizovanja, zadaci i nadle`nosti Vje}a i njegovog Predsjedni{tva.

Vije}e donosi posebne Odluke o na~inu svog rada i Poslovnik o radu. Oba ova dokumenta se navode u kasnijem posebnom odjeljku o organizacionoj strukturi rada Vije}a.

Statutom Saveza se dalje defini{e uloga i pozicija Predsjednika Saveza. (On predstavlja i zastupa Savez, rukovodi sjednicama sjednicama Predsjedni{tva i Vije}a, sprovodi utvrdjenu politiku Saveza posebno u oblasti unutra{njeg funkcionisanja i materijalno-finansijskog poslovanja Saveza, kao i funkcionisanja Stru~ne slu`be Saveza).

Posebno su precizirane uloge Statutarne komisije i nadzornog odbora. Kako im sama imena ka`u, Stautarna komisija brine o statutarnosti dokumenata Saveza i samostalnih sindikata djelatnosti, a nadzorni odbor o prikupljanju i tro{enju sredstava sindikalne ~lanarine. Bitno je re}i da Statut ne dozvoljava mogu}nost da ~lanovi Bije}a budu istovremeno i ~lanovi ovih organa Saveza.
 
 Relativno novo organizaciono rje{enje definisano ovim Statutom jesu mjesta potpredsjednika Saveza. Naime Predsjednik Saveza imenuje Sekretara Saveza i tri potpredsjednika Saveza, i to iz sastava ~lanova Vije}a, posebno za svaku grupaciju samostalnih sindikata djelatnosti. Kako su grupisani sindikati u Savezu ve} smo pokazali, a u sljede}oj shemi daje se organizaciona struktura Vije}a.
 
4. 2. Ustrojstvo i na~in rada Vije}a

Odluka o organizaciji i na~inu rada Vije}a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, njegovih organa i radnih tijela donesena je 18. juna 1999. godine, na osnovu ~lana 13 Statuta Saveza. Njime se bli`e reguli{e sadr`aj, na~in organizovanja i rada, zadaci i nadle`nosti Vije}a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore njegovih organa i radnih tijela. Evo njenog sadr`aja:

Vije}e Saveza samostalnih sindikata Crne Gore (u daljem tekstu: Vije}e) je najvi{i organ Saveza samostalnih sindikata Crne Gore izmedju dva kongresa, u kome svi ~lanovi imaju ista prava i obaveze. Za svoj rad Vije}e odgovara Kongresu Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, a izmedju dva kongresa ~lanstvu i organizacijama sindikata.

^lanom 3. se defini{e da Vije}e ~ine:

 - predsjednik Saveza;
 - sekretar Saveza,
 - potpredsjednici Saveza;
 - predsjednici samostalnih sindikata djelatnosti;
 - po jedan predstavnik samostalnih sindikata djelatnosti na svakih 5.000 ~lanova;
 - {est predsjednika op{tinskih, odnosno regionalnih sindikalnih povjereni{tava i
- sedamnaest povjerenika sindikalnih organizacija strate{ki zna~ajnih ~lanica sindikata djelatnosti, shodno odlukama i kriterijumima Vije}a.

[ta radi Vije}e vidi se iz sljede}ih ~lanova:

 Vije}e realizuje kongresne stavove i odluke, utvrdjuje zadatke i stara se o njihovom izvr{avanju u skladu sa Statutom.
 U izgradjivanju i dono{enju stavova, zaklju~aka i odluka Vije}e djeluje samostalno i odgovorno.
 Vije}e u~estvuje u izgradjivanju i sprovodjenju stavova Vije}a Saveza samostalnih sindikata Jugoslavije.
Pored zadataka utvrdjenih Statutom Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, Vije}e brine o na~elima demokratskog izgradjivanja stavova, zaklju~aka i odluka i obaveznosti u njihovom sprovodjenju.
 Vije}e redovno vodi evidenciju prisustva svojih ~lanova i u slu~aju neopravdanog izostanka na tri sjednice uzastopno poziva na odgovornost svog ~lana i donosi odluku o isklju~enju neaktivnih ~lanova Vije}a.
 Vije}e odlu~uje o isklju~enju sindikalnih organizacija koje ne izvr{avaju statutarne obaveze iz sastava Saveza.
 Na osnovu kongresnog programa i neposrednih zadataka Vije}e donosi godi{nji plan rada i organizuje ukupne aktivnosti za njegovo ostvarivanje.
 Vije}e redovno obavje{tava javnost i ~lanstvo o svom radu preko sredstava javnog informisanja i putem neposrednog dostavljanja svojih zaklju~aka, stavova i odluka.
 Vije}e donosi odluku o na~inu finansiranja i brine se o drugim pitanjima od interesa za rad i razvoj Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 Vije}e donosi godi{nji finansijski plan i usvaja zavr{ni ra~un o poslovanju Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 Vije}e razmatra i usvaja stavove i inicijative Nadzornog odbora Saveza samostalnih sindikata Crne Gore i predloge Statutarne komisije Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 Vije}e donosi posebne odluke o profesionalizmu u Savezu.
 Vije}e se posebno anga`uje na zaklju~ivanju Op{teg kolektivnog ugovora, prati i ocjenjuje njihovo sprovodjenje i preduzima mjere za adekvatnu i dosljednu primjenu.
 Vije}e donosi Odluku o priznanjima i nagradama Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 Vije}e utvrdjuje programe informisanja javnosti i osposobljavanja ~lanstva i sindikalnih kadrova i donosi odluke o organizaciji rada i finansiranju Sindikalne {kole.
 Vije}e svojom posebnom odlukom uredjuje organizaciju i na~in rada Stru~ne slu`be Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 Vije}e obavlja i druge poslove i zadatke u skladu sa Statutom Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 

4. 3. Predsjedni{tvo Vije}a

U skladu sa ^lanom 14. Ove Odluke Predsjedni{tvo Vije}a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore je izvr{ni organ Vije}a. Predsjedni{tvo ~ine:
- Predsjednik Saveza samostalnih sindikata Crne Gore,
- Sekretar Saveza,
- tri potpredsjednika Saveza i
- 8 ~lanova.

^lanom 14 se defini{e da:
 Vije}e donosi Odluku o na~inu izbora, broju i strukturi ~lanova Predsjedni{tva.
 Na predlog predsjednika Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, Vije}e iz svog sastava bira i smjenjuje ~lanove Predsjedni{tva.
 Predsjednik Saveza imenuje sekretara Saveza i tri potpredsjednika Saveza, iz sastava ~lanova Vije}a, posebno za svaku grupaciju samostalnih sindikata djelatnosti.

^lan 15. Odgovara na pitanje {ta radi Predsjedni{tvo.
 
Predsjedni{tvo Vije}a:
 - priprema i sprovodi odluke, stavove i zaklju~ke Vije}a, priprema sjednice Vije}a, preduzima konkretne i operativne mjere za njihovo sprovodjenje;
 - na osnovu smjernica i odluka Vije}a redovno razmatra i prati aktuelna dru{tveno-ekonomska pitanja i podsti~e akcije Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.
 - razmatra inicijative i predloge organizacija sindikata i ~lanstva i predla`e Vije}u stavove i odluke u vezi sa tim;
 - brine o informisanju u Savezu samostalnih sindikata Crne Gore o aktuelnim pitanjima djelovanja Vije}a i Predsjedni{tva;
 - podnosi Vije}u izvje{taj o radu, a za svoj rad odgovorno je Vije}u;
 - donosi Poslovnik o radu;
- obavlja i druge poslove iz svoje nadle`nosti u skladu sa Statutom i aktima Vije}a.

Odlukom se posebno utvr|uju obaveze sekretara i potpredsjednika Saveza. Uloga i zadaci Sekretara Saveza definisani su na sljede}i na~in:

 Sekretara Saveza imenuje predsjednik Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, a verifikuje Vije}e.
 Sekretar je po funkciji ~lan Vije}a i Predsjedni{tva.
 Sekretar Saveza samostalnih sindikata Crne Gore:
 - koordinira rad op{tinskih sindikalnih povjereni{tava;
 - uskladjuje rad radnih tijela Vije}a;
 - zamjenjuje predsjednika Saveza u njegovom odsustvu;
 - za svoj rad, sekretar je odgovoran predsjedniku, Predsjedni{tvu i Vije}u;
- obavlja i druge poslove po nalogu predsjednika Saveza,
 Predsjedni{tva i Vije}a.

O potpredsjednicima Saveza govori ^lan 18:

Potpredsjednike Saveza imenuje predsjednik Saveza samostaknih sindikata Crne Gore iz sastava ~lanova Vije}a, posebno za svaku grupaciju samostalnih sindikata djelatnosti, a verifikuje Vije}e.
Potpredsjednici Saveza su po funkciji ~lanovi Predsjedni{tva Vije}a.
Potpredsjednici Saveza su nadle`ni za koordinaciju rada grupacija samostalnih sindikata djelatnosti.
Za svoj rad potpredsjednici su odgovorni predsjedniku Saveza, Predsjedni{tvu Vje}a i Vije}u.
Djelokrug rada potpredsjednika Saveza uredjuje se posebnom Odlukom.
 

4. 4. Spisak ~lanova Predsjedni{tva

1.  Danilo Popovi}, predsjednik Saveza
2.  Budimir [ljivan~anin, sekretar Saveza
3.  Svetozar Bulatovi}, potpredsjednik Saveza
4.  Miodrag Pajovi}, potpredsjednik Saveza
5.  Radule-Kokan Djukanovi}, potpredsjednik Saveza

a)  Grupacija vanprivrede(2)
6. Dr Miroslav Mari}, Institut ?Dr Simo Milo{evi}? - Igalo, predsjednik Samostalnog sindikata zdravstva i socijalne za{tite
7.  Vuka{in Zogovi}, Univerzitet Crne Gore - Ma{inski fakultet
 
b)  Grupacija javnih preduze}a (2)
8.  Milorad Terzi}, ?Elektrodistribucija? - Podgorica, predsjednik Samostalnog sindikata radnika energetike Crne Gore
9.  Rajko Vujadinovi}, JP ?Vodovod? - Podgorica, predsjednik Samostalog sindikata radnika stambeno-komunalne privrede Crne Gore

c)  Grupacija privrede (3)
10.  Dragan Mijanovi}, ?@eljezara? - Nik{i}, predsjednik Samostalnog sindikata metalaca Crne Gore
11.  ^eda Milini}, HTP ?Boka? - Herceg Novi, predsjednik Samostalnog sindikata turizma i ugostiteljstva
12.  Veselin Ivanovi}, Duvanski kombinat - Podgorica, predsjednik Samostalnog sindikata poljoprivrede, prehrambene i duvanske industrije

d)  Op{tinska sindikalna povjereni{tva(1)
  13. Srdja Kekovi}, predsjednik OSP Podgorica

4. 5. Radna tijela Vije}a

U okviru Vije}a obrazovane su i posebne komisije (radna tijela Vije}a) sa sljede}im djelokrugom rada.

 1. Komisija za ekonomsko-socijalnu politiku:
 - prati, prou~ava i analizira stanje i probleme iz oblasti ekonomske politike,  materijalnog i socijalnog polo`aja radnika i predla`e mjere, stavove i zaklju~ke u vezi s tim;
 - prati primjenu zakona i drugih akata i odgovaraju}ih mjera iz oblasti ekonomsko-socijalne politike, sagledava postoje}a zakonom data rje{enja i njihovu prakti~nu realizaciju, pa u skladu sa tim predla`e mjere za unapredjenje cjelokupne oblasti;
 - priprema informacije i analize iz ove oblasti za Vije}e i Predsjedni{tvo;
- obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

 2. Komisija za za{titu prava radnika:
 - prati prou~ava predstavke i `albe upu}ene organima i tijelima Saveza samostalnih sindikata Crne Gore;
 - vodi evidenciju prispjelih predstavki i `albi;
 - priprema informacije i analize o sadr`ini i uzrocima predstavki i `albi na osnovu uo~enih pojava i daje predlog za njihovo rje{avanje;
 - vr{i poslove pru`anja besplatne pravne pomo}i (daje pravne savjete, pru`a pomo} u pisanju podnesaka i zastupa radnike u preduze}ima, dr`avnim organima i nadle`nim sudovima);
 - ostvaruje neposrednu saradnju sa dr`avnim i drugim organima;
- obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.
 Vije}e posebnim upustvom odredjuje na~in postupanja po predstavkama radnika.

3.  Komisija za pra}enje procesa privatizacije u Republici
 - prati, prou~ava i analizira stanje u oblasti privatizacije i predla`e Vije}u aktivnosti na planu za{tite i unapredjenja polo`aja radnika u tom procesu.
 - obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

4.  Komisija za obrazovanje, informisanje i medjunarodnu  sindikalnu saradnju
 - prati, prou~ava, analizira i unapredjuje stanje u oblasti obrazovanja, informisanja i medjunarodne sindikalne saradnje;
 - prati i predla`e odgovaraju}a rje{enja i aktivnosti iz  oblasti obrazovanja, informisanja i medjunarodne sindikalne saradnje;
 - priprema analize i informacije iz ove oblasti i predla`e Vije}u odredjene aktivnosti, zaklju~ke i stavove;
- obavlja i druge poslove iz djelokruga svoga rada.

5.  Komisija za podsticanje stambene izgradnje na nivou Republike
 - prati, prou~ava i analizira stambene probleme radnika i predla`e Predsjedni{tvu i Vije}u aktivnsoti i mjere za unapredjenje uslova stanovanja i `ivota zaposlenih;
 -  obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

6.  Komisija za prevenciju radne invalidnosti, odmor i rekreaciju radnika
 - prati, prou~ava  i analizira, pitanja prevencije radne invalidnosti odmora i rekreacije radnika;
 - daje predloge o na~inu kori{}enja sredstava Fonda SSSCG za odmor i rekreaciju radnika;
 - organizuje i upu}uje radnike na odmor i rekreaciju u skladu sa odlukama organa;
 - priprema informacije i predloge zaklju~aka iz ove oblasti za Predsjedni{tvo i Vije}e;
 -  obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

7.  Komisija za stipendiranje u~enika i studenata
 - prati, analizira i predla`e Predsjedni{tvu i Vije}u aktivnosti na planu stipendiranja u~enika i studenata - talentovane djece iz sindikalnih radni~kih porodica;
- obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

8. Komisija za normativnu djelatnost (radno zakonodavstvo)
 - prati, prou~ava, analizira radne verzije, nacrte i predloge zakonskih akata iz oblasti radnih odnosa, zapo{ljavanja, penzijsko invalidskog osiguranja, transformacije i privatizacije svojine, za{tite na radu, ste~ajeva i likvidacije, {trajka i drugih akata;
 - organizuje javne rasprave i tribine u okviru ~lanstva, sumira i daje predloge, mi{ljenja i sugestije Predsjedni{tvu i Vije}u SSSCG;
 - obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

9.  Komisija za za{titu na radu
- prati, prou~ava i analizira primjenu Zakona i drugih akata o za{titi radnika na radu kao i za{titi `ivotne i radne sredine;
- prati i predla`e odgovaraju}a rje{enja iz oblasti uslova rada i za{tite na radu i probleme koji se, s vim u vezi javljaju;
- prati oblast invalidske za{tite i polo`aj ove kategorije radnika i predla`e odgovaraju}a rje{enja;
- u~estvuje, na poziv sindikalnih organizacija preduze}a, u razrje{enju sporova za{tite na radu i primjeni nove tehnologije;
- posebno se stara o za{titi `ena i omladine;
- priprema analize i informacije iz ove oblasti i predla`e Vije}u odredjene zaklju~ke i stavove;
- predla`e kandidate iz Crne Gore za nagrade i povelje za{tite na radu (?Zlatno sunce? i dr);
- ostvaruje neposrednu saradnju sa dr`avnim i drugim organima;
- obavlja i  druge poslove iz djelokruga svoga rada.

10. Komisija za pripremu prijedloga za dodjelu Prvomajske nagrade rada
 - prati, analizira, priprema i predla`e Predsjedni{tvu i Vije}u predloge za dodjelu Prvomajske nagrade rada u skladu sa odlukama, zaklju~cima i drugim dokumentima Vije}a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore;
- obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.

11.  Komisija za arbitra`u za rje{avanje sporova kod utvrdjivanja najni`e cijene rada (zajedni~ka komisija Vlade, Komore i Sindikata)
 - prati, prou~ava i analizira sporove koji se nemogu rije{iti redovnim putem u pregovara~kom procesu kod utvrdjivanja najni`e cijene rada i dr.;
 - daje odgovaraju}e predloge, zaklju~ke i stavove u pregovara~kom procesu u skladu sa ovla{}enjima.
- nadle`nost ove Komisije bli`e se reguli{e zajedni~kim posebnim aktom, koji usvajaju potpisnici Kolektivnog ugovora.

12.  Komisija za posredovanje kod nastalih sporova u odnosima u Savezu samostalnih sindikata Crne Gore
 - analizira i prou~ava sporove koji nastaju kada se ne mogu usaglasiti stavovi izmedju pojedinih organizacija i organa u Savezu samostalnih sindikata Crne Gore;
 - daje odgovaraju}e predloge, zaklju~ke i stavove u ime Sindikata u skladu sa ovla{}enjima Vije}a i predsjednika Saveza.

Pored toga, Vije}e obrazuje i Pregovara~ki tim za utvrdjivanje najni`e cijene rada, kao i Odbor za pra}enje i primjenu Op{teg kolektivnog ugovora.

Vije}e izgradjuje zajedni~ke osnove za pregovaranje i opunomo}uje predstavnike za pregovore, dogovore i sporazume vezane za op{te kolektivne ugovore. Vije}e donosi posebnu odluku o broju i imenovanju ~lanova komisija i pregovara~kih timova i drugih radnih tijela, kao i odluke o formiranju institucija i sindikalnih preduze}a. Tako, npr. Pregovara~ki tim za utvrdjivanje najni`e cijene rada ~ine predstavnici grupacija samostalnih sindikata djelatnosti privrede, javnih preduze}a i vanprivrede. Ina~e, predsjednici i ~lanovi komisija i pregovara~kih timova imenuju se iz sastava Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

Pregovara~ki tim oma posebno precizirane zadatke:
 - u~estvuje u pregovaranju sa nadle`nim organima o utvrdjivanju najni`e cijene rada;
 - prati sve pojave zna~ajne za elemente kolektivnog pregovaranja i predla`e stavove i zaklju~ke;
 - obavlja i sve druge poslove za kolektivno pregovaranje i ima potpuno ovla{}enje Vije}a u kolektivnom pregovaranju;
- za svoj rad odgovara Vije}u.

Zadaci su Odbora za pra}enje i primjenu Op{teg kolektivnog ugovora su sljede}i:
 - prati, prou~ava, analizira sprovodjenje Op{teg kolektivnog ugovora po raznim granama i djelatnostima, razmatra prispjele zahtjeve u vezi sa primjenom i nepo{tovanjem odredbi Op{teg kolektivnog ugovora i daje tuma~enje;
 - priprema odgovaraju}e informacije, predloge i zaklju~ke za samostalne sindikate djelatnosti, Predsjedni{tvo i Vije}e iz ove oblasti;
 - obavlja i druge poslove iz svog djelokruga rada.
 

4. 6. Spisak ~lanova radnih tijela Vije}a

 1. Komisija za obrazovanje, informisanje i medjunarodnu sindikalnu saradnju:
n Svetozar Bulatovi}, predsjednik
n Gracija Marovi}, ~lan
n Slobodan ]upi}, ~lan
n Svetozar Stojovi}, ~lan
n Dragan Djuri}, ~lan

 2. Komisija za za{titu prava radnika
n Budimir [ljivan~anin, predsjednik
n Srdja Kekovi}, ~lan
n Ljiljana Vladi~i}, ~lan
n Slobodanka Djurdji}, ~lan
n Senka Dra{kovi}, ~lan

 3. Komisija za ekonomsko-socijalnu politiku
n Svetozar Bulatovi}, predsjednik
n Radule-Kokan Djukanovi}, ~lan
n Milorad Terzi}, ~lan
n Rosa Popovi}, ~lan
n Branislav Toma{evi}, ~lan

 4. Komisija za stipendiranje u~enika i studenata
n Svetozar Bulatovi}, predsjednik
n Radule-Kokan Djukanovi}, ~lan
n Miodrag Pajovi}, ~lan
n Budimir [ljivan~anin, ~lan

 5. Komisija za odmor i rekreaciju
n Radule Miljani}, predsjednik
n Vuka{in Zogovi}, ~lan
n Slobodan Krivokapi}, ~lan
n Dragan Mijanovi}, ~lan
n Miodrag Perovi}, ~lan
n Marina Vukanovi}, ~lan

 6. Komisija za privatizaciju
n Radule-Kokan Djukanovi}, predsjednik
n Srdja Kekovi}, ~lan
n ^eda Milini}, ~lan
n Milo{ Obreni}, ~lan
n Pero Pe~urica, ~lan
n Mario Vuk~evi}, ~lan

 7. Komisija za stambena pitanja na nivou CG
n Budimir [ljivan~anin, predsjednik
n Veselin Ivanovi}, ~lan
n Rajko Vujadinovi}, ~lan
n Zvonko Pavi}evi}, ~lan
n Vidak Lopi~i}, ~lan

 8. Komisija za normativnu djelatnost (radno zakonodavstvo)
n Budimir [ljivan~anin, predsjednik
n Radule-Kokan Djukanovi}, ~lan
n Srdja Kekovi}, ~lan
n Brano Begovi}, ~lan
n Dragoljub Dra{kovi}, ~lan

9. Pregovara~ki tim za utvr|ivanje najni`e cijene rada
n Miodrag Pajovi}, predsjednik
n Vuka{in Zogovi}, ~lan
n Dragan Mijanovi}, ~lan
 

5. Odlu~ivanje i izbori u  Savezu

U organima Saveza postoji tzv. kvorum. To je precizirano ^lanom 19. u kome se ka`e da su odluke organa Saveza punova`ne ako im prisustvuje vi{e od polovine ~lanova i ako za njih glasa vi{e od polovine prisutnih.

Poseban ^lan Statuta govori o posredovanju izmedju pojedinih organizacija i organa u Savezu. Tada Vije}e formira posebnu Komisiju za posredovanje, u kojoj ne mogu biti funkcioneri organa koji su u sporu. Odluka ove Komisije mora biti donesena u roku od dva mjeseca od njenog formiranja i kona~na je.

Veoma zna~ajan sa organizacionog aspekta je i ^lan 21 Statuta koji govori o izborima. Evo kako glasi:

1. Izbori u svim organima sindikata i Saveza samostalnih sindikata Crne Gore obavljaju se, po pravilu, svake ~etvrte godine tajnim glasanjem. Izbor se obavlja izmedju vi{e kandidata koji su du`ni da svoje kandidature javno obrazlo`e, tj. da podnesu sopstveno vidjenje i program unapredjivanja budu}ih sindikalnih aktivnosti.
2. Prilikom izbora izabran je onaj kandidat koji je dobio najve}i broj glasova, ali ne manje od polovine ukupnog broja ~lanova organa koji bira.
3. Mandat ~lanova organa Saveza traje ~etiri godine i njegovo ponavljanje nije ograni~eno. Svi izvr{ni organi su du`ni da, po potrebi, vi{em organu podnesu izvje{taj o svom radu.
4. Funkcija i ~lanstvo u organima sindiklanih organizacija, sindikata i Saveza je nespojivo sa funkcijama i ~lanstvom u organima politi~kih organizacija i organima vlasti.
5. O profesionalnom radu u organima sindikalnih organizacija, sindikata i Saveza, Vije}e donosi posebne odluke i kriterijume.
6. Pravo je svakog ~lana i svih organa da daju inicijativu za smjenu ili opoziv funkcionera, ~lanova organa ili organa u cjelini. Inicijativa se podnosi u pismenoj formi i sa obrazlo`enjem. Odluka povodom ovakvih inicijativa mora biti donesena demokratskim postupkom i najkasnije ur oku od jednog mjeseca od pokretanja inicijative. Ukoliko je ovakva inicijativa jednom odbijena, ona od istog predlaga~a ne mo`e biti ponovljena prije isteka {est mjeseci.
7. Pravo je svakog ~lana organa da podnese ostavku. Organ kojem se ostavka podnosi ne glasa o njoj ve} je konstatuje. ^lan organa mo`e da ponudi ostavku o kojoj organ raspravlja i o njoj glasa.

Dosada{nja praksa je ukazala na potrebu da se prije ovakvih izbora u Savezu donose posebne odluke, pravila i uputstva kako bi se izborna kampanja {to kvalitetnije pripremila i obavila. ^esto se pri organizaciji izbora, primjera radi, javljalo pitanje da li o one organizacije koje se pola godine ili godinu dana prije odluke o op{tim izborima u Savezu samostalno obavile izbore imaju obavezu da sprovode takve odluke najvi{ih organa Saveza. Upravo zbog takvih i drugih sli~nih pitanja i problema Vije}e donosi posebna uputstva u kojima se takva pitanja preciziraju.
 

6. Sindikalna ~lanarina

^lan 22. Statuta govori o sindikalnoj ~lanarini kao "osnovnom izvoru prihoda i finansiranja djelatnosti Saveza na svim nivoima organizovanja". U ovom ^lanu, u ta~ki 2, se ka`e da je "Visina osnovne sindikalne ~lanarine neophodne za finansiranje ukupne aktivnosti Saveza je jedan odsto neto zarade ~lana sindikata. Visinu ~lanarine iznad ovog nivoa mogu samostalno utvrdjivati sindikalne organizacije i sindikati. U tom slu~aju sa dijelom ~lanarine iznad jednog odsto, sindikalne organizacije i sindikati raspola`u samostalno." Pored toga u istom ^lanu u ta~ki 7 defini{e se obaveza Vije}a da donese posebnu odluku o raspodjeli osnovne sindikalne ~lanarine. Ovakva odluka se mo`e smatrai jednom od najva`nijih za organizaciono ustrojstvo Saveza. Najnovija odluka o na~inu finansiranja sindikalnih aktivnosti donesena je od strane Vije}a 23. juna 2000. godine. Prenosimo je u cjelini:

6. 1. Odluka o na~inu finansiranja sindikalnih aktivnosti
 

^lan 1.
 Funkcije Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, samostlanih sindikata i sindikalnih organizacija se finansiraju iz jedinstvene osnove sindikalne ~lanarine.

^lan 2.
 Sindikalna ~lanarina mjese~no po ~lanu sindikata iznosi 1% na neto  zaradu zaposlenog - ~lana sindikata.

^lan 3.
 Ukupni mjese~ni iznos sindikalne ~lanarine od 1% na neto zarade zaposlenih rasporedjuje se i upla}uje na slede}i na~in:

1.  Savezu samostalnih sindikata Crne Gore (Centrali)......................................  30%
2.  Fond solidarnosti Saveza samostalnih sindikata Crne Gore...........................10%
3.  Samostalnom sindikatu i Sindikalnim organizacijama................................... 60%
 
^lan 4.
 Sredstva iz ta~ke 1. ~lana 3. ove Odluke od 30% slu`e za finansiranje rada Vije}a SSSCG i Predsjedni{tva Vije}a u skladu sa Statutom SSSCG i Programom rada Vije}a i Predsjedni{tva.
 Od sredstava iz stava 1. ovog ~lana }e se finansirati obaveze samostalnih sindikata koje proisti~u iz odluka i zaklju~aka Vije}a i Predsjedni{tva.
 Sredstva iz ta~ke 2. ~lana 3. ove Odluke od 10% }e se upotrebljavati i usmjeravati u skladu sa  odlukama organa uprvljanja Fonda solidarnosti SSSCG.
 O raspodjeli i upotrebi sredstava iz ta~ke 3. ~lana 3, od 60% ove Odluke odlu~iva}e republi~ki odbori samostalnih sindikata i sindikalne organizacije.
 
^lan 5.
 Ukupni mjese~ni iznos sindikalne ~lanarine od 1% na neto zarade po  radniku upla}uje se na jedinstveni prolazni `iro ra~un kod NBJ - Zavoda za obra~un i pla}anje.
 Zavod za obra~un i pla}anje sa jedinstvenog prolaznog ra~una vr{i raspodjelu sindikalne ~lanarine u skladu sa ~lanom 3. ove Odluke i to: za Centralu i Fond solidarnosti, a za samostalne sindikate djelatnosti prema njihovim odlukama o raspodjeli ~lanarine izmedju sindikata djelatnosti i sindikalne organizacije.

^lan 6.
 Sindikalna ~lanarina upla}uje se i rasporedjuje prilikom isplate zarada prema odredbama ~lana 3. ove Odluke.

^lan 7.
 Ova Odluka u cjelini je prihva}ena od strane samostalnih sindikata i potpisuje je predsjednik SSSCG i predsjednik samostalnog sindikata.

^lan 8.
O na~inu upotrebe sredstava sindikalne ~lanarine koja pripadaju sindikalnoj organizaciji odlu~uje njeno sindikalno povjereni{tvo, a u samostalnom sindikatu odlu~uje republi~ki odbor, i u Savezu samostalnih sindikata Crne Gore odlu~uje Vije}e Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

^lan 9.
 Nadzor nad ukupnom politikom prikupljanja, finansiranja, rasporedjivanja i tro{enja sredstava sindikalne ~lanarine  na nivou Saveza vr{i Nadzorni odbor Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, na nivou samostalnih sindikata djelatnosti - nadzorni odbor samostalnog sindikata djelatnosti, a na nivou sindikalne organizacije - nadzorni odbor sindikalne organizacije.

^lan 10.
 Ova Odluka stupa na snagu danom njenog potpisivanja.
 Stupanjem na snagu ove Odluke prestaje da va`i Odluka Vije}a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore broj 205 od 13. 06. 1994. godine.
 
n Broj `iro ra~una Saveza samostalnih sindikata Crne Gore - Podgorica je:
     devizni ra~un     55100-678-3-133
     dinarski ra~un  50100-678-5-133
n Broj `iro ra~una Fonda solidarnosti SSSCG - Podgorica je:
     devizni ra~un  55100-743-0-10719
     dinarski ra~un 50100-743-0-10719
 

7. Kako se registruje sindikalna organizacija

Na osnovu ~lana 22. Statuta Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, u Stru~noj slu`bi Saveza pripremljeno je posebno Uputstvo o registracii sindikalnih organizacija koje treba da omogu}i jednostavnije i operativnije registrovanje sindikalnih organizacija. Dovoljno je re}i da u okviru Saveza djeluje preko 1200 registrovanih sindikalnih organizacija pa da se vidi da je rije~ o veoma obimnom i slo`enom poslu.

Savez samostalnih sindikata Crne Gore je, prema Zakonu o udru`ivanju gradjana ("Sl. list SRCG", br. 23/90) prvi put upisan kod Republi~kog sekretarijata za upravu i pravosudje, 9. oktobra 1990. godine u Registar dru{tvenih organizacija.

Medjutim, Vlada Republike Crne Gore je  godinu dana nakon toga donijela posebnu Uredbu o registraciji sindikalnih organizacija ("Sl. list SRCG", br. 20 od 29. maja 1991. godine).

Ovom Uredbom Vlada je obavezala Ministarstvo nadle`no za poslove rada da vr{i registraciju sindikalnih organizacija.

Prema toj uredbi Savez samostalnih sindikata Crne Gore upisan je u Registar sindikalnih organizacija pod rednim brojem 1, dana 1. jula 1991. godine.

Registracijom kod Ministarstva rada i socijalnog staranja sindikalne organizacije sti~u svojstvo pravnog lica i otvaraju svoje `iro ra~une kod Slu`be za platni promet Republike CG.

Da bi se registrovala sindikalna organizacija(U okviru Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.) kod Ministarstva rada i socijalnog staranja potrebno je popuniti i odgovaraju}e obrasce, koji se mogu dobiti u Slu`bi Saveza samostalnih sindikata Crne Gore (Podgorica, Novaka MIlo{eva 29/I)

Za dobijanje potvrde o registraciji, potrebno je popuniti slede}e obrasce:
n Prijavu za upis sindikalne organizacije,
n Odluku o osnivanju sindikalne organizacije,
n Pravila o organizaciji i na~inu rada sindikalne organizacije,
n Izjavu o udru`ivanju u sindikat djelatnosti kome pripada i Savez samostalnih sindikata Crne Gore, i
n Ovla{}enje kojim se ovla{}uje povjerenik (predsjednik) sindikalne organizacije da zastupa organizaciju kod poslova registracije.

Popunjene obrasce potpisuje sindikalni povjerenik i u po jednom primjerku, izuzev Prijave - koja treba da bude u dva primjerka, predaje Ministarstvu rada i socijalnog staranja, koje izdaje potvrdu o upisu u registar.
U Prijavi za upis sindikalne organizacije u Registar koja se podnosi Ministarstvu rada i socijalnog staranja navodi se:
1. Naziv organizacije,
2. Sjedi{te organizacije,
3. Datum odr`avanja osniva~ke skup{tine.

Kao prilog uz prijavu potrebno je prilo`iti:
1. Odluku o osnivanju,
2. Programske ciljeve.

Dokumenta koja se predaju Ministarstvu rada i socijalnog staranja moraju biti ovjerena postoje}im pe~atom sindikalne organizacije, pe~atom sindikata djelatnosti Crne Gore ili pe~atom Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

Upisom u registar sindikalna organizacija sti~e svojstvo pravnog lica i otvara svoj `iro ra~un kod Slu`be za platni promet.

Za otvaranje `iro ra~una potrebno je obezbijediti slede}e obrasce:
n Zahtjev - pristupnicu za otvaranje `iro ra~una i 3 kartona za deponovanje potpisa (formular se uzima kod SPP),
n Odluka o ovla{}enju lica za deponovanje potpisa kod Slu`be za platni promet,
n Pravila o organizaciji i na~inu rada sindikalne organizacije,
n Obavje{tenje Statistike o razvrstavanju djelatnosti (da bi se dobio ovaj dokument potrebno je popuniti prijavu - obrazac statistike i prilo`iti potvrdu o upisuu registar sindikalne organizacije, kao i uplatnicu na iznos od 10 dinara (iznos je promjenljiv) - Republi~ka administrativna taksa na `iro ra~un 50100-840-017-3161),
n Izjava o udru`ivanju u sindikat djelatnosti i Savez samostalnih sindikata Crne Gore - uplatnicu od 4 dinara za otvaranje `iro-ra~una kod Slu`be za platni promet (iznos za uplatu je promjenljiv).

Dokumentacija koja se predaje Slu`bi za platni promet mora biti ovjerena novim pe~atom sindikalne organizacije, koji sadr`i amblem "SSS Crne Gore" u sredini pe~ata.
 

Prilog br. 1.

ODLUKA O OSNIVANJU SINDIKALNE ORGANIZACIJE
 

Skup{tina sindikalne organizacije __________________
____________________________________________________, na sjednici odr`anoj _________________. godine, donijela je

O D L U K U
o osnivanju Sindikalne organizacije _____________________
____________________________________________________
 

1.  Osniva se Jedinstvena sindikalna organizacija _____________________________________________
____________________________________________________.

                  Povjerenik:
          Sindikalne organizacije
 

Prilog br. 2:

IZJAVA O UDRU@IVANJU U SAMOSTALNI SINDIKAT I SAVEZ
 

Sindikalna organizacija (navodi se ime organizacije) ___________________________________________________
____________________________________________________, na sjednici odr`anoj _________________. godine, dala je

I Z J A V U
 o udru`ivanju u Samostalni sindikat radnika ____________________________________________________ i Savez samostalnih sindikata Crne Gore.
 

1. Sindikalna organizacija __________________ udru`uje se u Samostalni sindikat radnika _____________________________________________  i Savez samostalnih sindikata Crne Gore.

 2. Sindikalna organizacija prihvata programe, statute i druga dokumenta Samostalnog sindikata radnika _________________________ Crne Gore i Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

             POVJERENIK
       Sindikalne organizacije,
 
 

Prilog br. 3:
O D L U K A
O OVLA[]ENJU LICA ZA DEPONOVANJE POTPISA KOD ZAVODA ZA OBRA^UN I PLA]ANJE
 

Sindikalna organizacija ___________________________, na sjednici odr`anoj ___________________ godine,  donijela je
 

O D L U K U
o ovla{}enju lica za deponovanje potpisa kod Zavoda za obra~un i pla}anje
 
 
 

1. Ovla{}uje se _________________________________, povjerenik Sindikalne organizacije ______________________, da deponuje potpis kod Zavoda za obra~un i pla}anje NBJ, a u njegovom odsustvu _________________________________, ~lan sindikalnog povjereni{tva.
 
2.  Ova Odluka stupa na snagu danom dono{enja.
 

Povjerenik
Sindikalne organizacije:
 
 

Prilog br. 4:

OVLA[]ENJE ZA ZASTUPANJE SINDIKALNE ORGANIZACIJE
 

Sindikalna organizacija ___________________________, ____________________________________________________na sjednici odr`anoj ________________. godine,  dala je
 
 

O V L A [ ] E NJ E
 

 1. Ovla{}uje se _________________________________, predsjednik Sindikalne organizacije da zastupa Sindikalnu organizaciju u vezi sa njenom registracijom.

 2. Ovla{}enje stupa na snagu danom davanja istog.
 

                Povjerenik
                                                              Sindikalne organizacije
 

Prilog br. 5:

PRAVILA O ORGANIZACIJI I NA^INU RADA SINDIKALNE ORGANIZACIJE

Sindikalnu organizaciju ___________________________ (unosi se ime organizacije) kao osnovni oblik organizovanja sindikata ~ine ~lanovi sindikata, odnosno radnici koji se u~lanjuju dobrovoljno prihvataju}i sindikalni program i statut odnosno ova sindikalna Pravila.
 U sindikalnoj organizaciji   _________________________ se organizuju sindikalne podru`nice: _______________(navesti ih redom 1, 2, 3, 4,...) a u okviru podru`nica (navesti kojih!) sindikalne grupe: 1, 2, 3, 4....
 
^LAN SINDIKATA
^lan 2.
 Radnik se u Sindikat u~lanjuje dobrovoljno, bez obzira na politi~ko ili vjersko opredjeljenje, nacionalnu pripadnost, zanimanje, struku, pol i dr.

^lan 3.
 Radnik se u~lanjuje potpisivanjem pristupne izjave i dobijanjem ~lanske karte od povjerenika.

^lan 4.
 ^lanstvo u Sindikatu prestaje u slede}im slu~ajevima:
 - istupanjem, odnosno, potpisivanjem pismene izjave;
 - brisanjem iz evidencije u slu~aju nepla}anja ~lanarine du`e od 3 mjeseca;
 - promjenom radnog statusa ako ~lan postaje direktor u kom slu~aju mu mo`e i mirovati sta`;
 - isklju~enjem ako ~lan djeluje suprotno sindikalnom programu i Statutu, i u slu~aju da spre~ava druge ~lanove u aktivnostima koje vodi Sindikat, kao i u slu~aju protivzakonitog kori{}enja sindikalne ~lanarine.

^lan 5.
 Odluku o isklju~enju iz ~lana 4. donosi Povjereni{tvo sindikalne organizacije.
 ^lan sindikata iz stava 1. ovog ~lana ima pravo `albe sve do najvi{eg organa sindikata i Saveza samostalnih sindikata Crne Gore.

PRAVA I OBAVEZE ^LANA

^lan 6.
 Op{ta sindikalna prava ~lana su: pravo na za{titu po osnovu kolektivnog ugovora;pravo na u~estvovanje u gradjenju i sprovodjenju sindikalne politike;pravo da bira i da bude biran u sve sindikalne organe; pravo na besplatnu pravnu pomo} i pomo} kod ostvarivanja svojih prava iz rada i po osnovu rada; pravo da se sindikalno obrazuje, osposobljava i informi{e; da ocjenjuje rad organa i rukovodstva sindikata; da u~estvuje u sindikalnim sportsko-rekreativnim i drugim aktivnostima i dr.

^lan 7.
 Posebna sindikalna prava ~lana su: pravo na pomo} {trajka~ima iz {trajka~kog fonda; pravo na pomo} iz fonda solidarnosti; pravo na organizovanu i povoljnu nabavku osnovnih `ivotnih namirnica; pravo na dobijanje sindikalnog kredita; pravo na odmor u objektima sindikalnog turizma i dr.

^lan 8.
 Obaveze ~lana Sindikata su: da po{tuje ova sindikalna pravila, Statut Samostalnog sindikata i Statut SSS Crne Gore i ostala sindikalna akta i da djeluje u skladu sa njima; da aktivno u~estvuje u svim sindikalnim akcijama; da redovno pla}a ~lanarinu i brine o njenom tro{enju i rasporedjivanju;da se  organizovano bori za razvoj i u~e{}e u saodlu~ivanju i upravljanju; da se bori za ja~anje jedinstva radnika i ~lanova Sindikata; da u~estvuje u bojkotu i {trajku koje organizuje Sindikat, da savjesno i odgovorno vr{i izbornu funkciju u svim organima Sindikata i dr.

SINDIKALNA ORGANIZACIJA

^lan 9.
 Formira se sindikalna organizacija usvajanjem ovih Pravila na Skup{tini sindikalne organizacije.

^lan 10.
 Unutar sindikalne organizacije formiraju se slede}e sindikalne podru`nice:

 1. _____________________________________
 2. _____________________________________
 3. _____________________________________

^lan 11.
 Unutar sindikalnih podru`nica formiraju se slede}e sindikalne grupe:
 1. ______________________________________
 2. ______________________________________
 3.  ______________________________________
 

ORGANI SINDIKALNE ORGANIZACIJE

^lan 12.
 Organ sindikalne organizacije su:
  - Skup{tina;
  - Povjereni{tvo,
  - Izvr{ni odbor i
  - Nadzorni odbor.

^lan 13.
 Skup{tina je najvi{i organ sindikalne organizacije.
 Skup{tinu ~ine svi ~lanovi sindikalne organizacije odnosno tamo gdje to nije mogu}e njihovi predstavnici tj. delegati sindikalnih podru`nica i sindikalnih grupa.

^lan 14.
 Skup{tina odlu~uje punova`no ako joj prisustvuje najmanje 2/3 ~lanova, a odluke su punova`ne ako se za njih izjasni vi{e od polovine ukupnog broja ~lanova organizacije.

^lan 15.
 Zadaci Skup{tine su da: usvaja program rada Sindikalne organizacije; usvaja sindikalna pravila; ocjenjuje rad i aktivnot povjereni{tva i razmatra njegov izvje{taj o radu; bira ~lanove povjereni{tva, bira ~lanove Nadzornog odbora, razmatra `albe i predstavke koje su joj upu}ene, bira ~lanove skup{tine Samostalnog sindikata   ________________________________ i daje predloge za ~lanove Republi~kog odbora, raspravlja i o drugim pitanjima od zna~aja za sindikalnu organizaciju.

^lan 16.
 Izmedju dvije Skup{tine najvi{i organ je povjereni{tvo sindkalne organizacije.
 Predlozi kandidata za ~lanove povjereni{tva utvrdjuju se u sindikalnoj organizaiji.
 Broj kandidata za ~lanove sindikalnog povjereni{tva mora biti ve}i od broja ~lanova Sindikalnog povjereni{tva koji se bira. Sindikalne organizacije sa manje od 20 ~lanova biraju samo sindikalnog povjerenika.
 Izbor se vr{i tajnim glasanjem izmedju vi{e predlo`enih kandidata.
 Sindikalno povjereni{tvo broji _____ ~lanova.
 Povjereni{tvo odgovara za svoj rad Skup{tini odnosno ~lanstvu.
 U povjereni{tvo po funkciji ulaze povjerenici sindikalnih podru`nica.
 

^lan 17.
 Prava i du`nosti Povjereni{tva:
 - u ime sindikalne organizacije zaklju~uje kolektivni ugovor i brine za njegovu realizaciju;
 - pred nadle`nim organima preduze}a (ili ustanove) pokre}e pstupak i predla`e mjere za rje{avanje ekonomskih, socijalnih, ekolo{kih i drugih interesa ~lanova organizacije;
 - sa organima sindikata i SSS Crne Gore organizuje pru`anje pravne pomo}i radnicima i druge aktivnosti od interesa za ~lanove sindikalne organizacije;
 - inicira aktivnosti i predla`e unapredjenje sistema raspodjele, unapredjivanja uslova rada i stvarala{tva radnika;
 - inicira unapredjivanje i izgradnju oblika informisanja ~lanova o radu organa sindikata i o drugim pitanjima od interesa za ~lanstvo;
 - pokre}e aktivnosti za pobolj{anje uslova rada osobito na radnim mjestima na kojima se obavljaju te{ki i po zdravlje {tetni poslovi i brine o polo`aju invalida rada;
 - preduzima mjere da se na bazi solidrnosti i uzajamnosti pru`a pomo} ugro`enim radnicima;
 - razmatra akte organa sindikata;
 - priprema i saziva Skup{tinu;
 - donosi poslovnik o svom radu;
 - donosi godi{nji program rada;
 - sprovodi izbore za organe sindikata;
 - bira povjerenika i ~lanove Izvr{nog odbora (ukoliko formira Izvr{ni odbor);
 - obavlja i druge poslove iz svoje nadle`nosti.

^lan 18.
 Povjereni{tvo bira iz svojih redova  Izvr{ni odbor i predsjednika (povjerenika).
 Izbor se vr{i tajnim glasanjem izmedju vi{e kandidata od broja koji se bira.
 Izvr{ni odbor broji _______ ~lanova
 Povjerenik je i ~lan Izvr{nog odbora.
 Povjerenik je istovremeno predsjednik Sindikalne organizacije.

^lan 19.
 Prava i du`nosti Izvr{nog odbora:
 - sprovodjenje odluka Skup{tine, povjereni{tva Nadzornog odbora;
 - pripremanje predloga za sjednice povjereni{tva kao i predloge odluka i akata;
 - vodi brigu i unapredjuje ekonomski, socijalni i drugi polo`aj ~lanova;
 - vodi brigu o materijalno-finansijskom poslovanju;
 - po potrebi se bavi i drugim pitanjima od interesa za organizaciju.

 
^lan 20.
 Povjerenik predstavlja i zastupa sindikalnu organizaciju, saziva sjednice povjereni{tva i Izvr{nog odbora i njima rukovodi i odgovoran je za sprovodjenje odluka i zaklju~aka.
 Povjerenik se brine i organizuje sprovodjenje Programa rada Povjereni{tva i Sindikalne organizacije.
 Brine se za saradnju i zajedni~ku aktivnost s organima sindikata na svim nivoima organizovanja.
 Povjerenik je naredbodavac za finansijska sredstva i odobrava isplatu sredstava do iznosa koje utvrdi Povjereni{tvo.
 Povjerenik vr{i i druge poslove u skladu sa statutarnim pravilima i odlukama Povjereni{tva.

^lan 21.
 Na~in finansiranja i druga prava iz rada i po osnovu rada sindikalnog povjerenika reguli{u se ugovorom sa Upravnim odborom u skladu sa Zakonom i Kolektivnim ugovorom.

^lan 22.
 ^lanovi Sindikalne organizacije su du`ni:
 - da aktivno u~estvuju u radu sindikalne organizacije;
 - da prate problematiku sindikalne organizacije;
 - da informi{u organizaciju o radu i stavovima Povjereni{tva.

^lan 23.
 Nadzorni odbor vr{i nadzor nad imovinom i finansijskim poslovanjem sindikalne organizacije.
 Nadzorni odbor se sastaje najmanje jedanput u tri mjeseca radi razmatranja fnansijskog poslovanja sindikalne organizacije i podnosi povjereni{tvu izvje{taj o svojim analizama i zapa`anjima kao i daje predloge.
 Nadzorni odbor bira Skup{tina.
 Nadzorni odbor broji 3 ~lana (manje organizacije samo jedan).

^lan 24.
 Organi sindikalne organizacije moraju osigurati svojim ~lanovima nesmetan rad i za{tititi ih od bilo kakvih nezakonitih posljedica zbog njihovog sindikalnog rada i djelovanja.
 Mandat svih organa  sindikalne organizacije traje ~etiri godine.
 Organizacije i organi sindikalne organizacije donose zaklju~ke i odluke ako sastanku prisustvuje vi{e od polovine ~lanova i ako za odluku glasa vi{e od polovine ukupnog broja ~lanova.

^lan 25.
 Ostvarivanje sindikalnog programa i povjerenja ~lanstva osnova su za kandidovanje i izbor svih sindikalnih kadrova.
 Svi organi i njihovi pojedini ~lanovi su opozivi ako su se ogrije{ili o Statut i ako ne izvr{avaju svoje obaveze.
 Kandidati za odgovorne funkcije javno obrazla`u li~ne poglede na ostvarivanje sindikalnog programa i unapredjenje rada organa za koji se kandiduju.
 Svi organi sindikata su kolektivna tijela i za usvajanje odluke odgovaraju ~lanstvu i organima koji su ih birali.
 U organima sindikata odluke se donose javnim glasanjem.
 Prije dono{enja odluka bitnih za ~lanove sindikata organi su du`ni na najpogodniji na~in da konsultuju ~lanstvo.

^lan 26.
 Izborni postupak mora osigurati da ~lanstvo u organizaciji neosredno bira svje rukovodstvo i da evidentira kandidata za vi{e organe.
 Za povjerenika sindikalne organizacije ne mo`e biti izabran kandidat koji ima manje od dvije godine sindikalnog sta`a.
 Funkcija povjerenika sindikalne organizacije obavlja se volonterski, odnosno u sklad sa Kolektivnim ugovorom.

^lan 27.
 ^lan organa sindikata mo`e uz obrazlo`enje dati ostavku na ~lanstvo u organu. Organ kome je podne{ena ostavka du`an je da se o njoj izjasni ~ime ne isklju~uje odgovornost.

^lan 28.
 ^lanarina je osnovni izvor prihoda i finansiranja djelatnosti sindikalne organizacije.
 U~lanjenjem u organizaciju ~lan je obavezan redovno pla}ati ~lanarinu i ona je temelj za ostvarivanje prava ~lanova Sindikata.
 ^lanarina se upla}uje u sindikalnoj organizaciji. Visinu ~lanarine iznad iznosa utvrdjenog Statutom SSSCG utvrdjuje Skup{tina Sindikalne organizacije.
 Odluku o raspodjeli iznosa ~lanarine koja pripada sindikalnoj organizaciji donosi Povjereni{tvo.

^lan 29.
 Sredstva ~lanarine mogu se koristiti samo za ostvarivanje aktivnosti sindikata.
 Svi organi sindikalne organizacije du`ni su najmanje jednom godi{nje obavje{tavati ~lanove i organe o prihodima i rashodima sindikalne ~lanarine i drugih sredstava sindikata.
 Finansijsko poslovanje obavlja se u skladu sa Zakonom i Pravilnikom o materijalno-finansijskom poslovanju.
 Svojevoljno mijenjanje, nesprovodjenje odluke o raspodjeli ~lanarine i neracionalno raspolaganje sredstava smatra se povredom Statuta.

^lan 30.
 Pravila o organizaciji i na~inu rada Sindikalne organizacije ___________________________________________________ stupaju na snagu danom usvajanja na Skup{tini
 
 

Literatura:

1. Dokumenti 10. Kongresa Saveza samostalnih sindikata Crne Gore, SSSCG, Podgorica, 1994.
2. Priru~nik za sindikalne povjerenike, SSSCG, Podgorica, 1995.
3. Dokumenti 11 Kongresa SSSCG, SSSCG, Podgorica,     1999.

Pored toga, u izradi ove bro{ure kori{}ena je arhivska gra|a Saveza samostalnih sindikata Crne Gore

Podgorica, 2001. godine