Swoboda wypowiedzi w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (europejski standard wolności słowa).

Szkic wykładu

Swoboda wypowiedzi uchodzi za warunek innych tradycyjnych wolności politycznych. Człowiek musi mieć najpierw zagwarantowane prawo wyrażania tego, co czuje i myśli, aby mógł następnie przekonywać innych, dyskutować i spierać się z nimi, tworzyć wokół wspólnych poglądów stowarzyszenia, organizacje czy partie. Bez wolności wypowiedzi nie może istnieć i rozwijać się demokratyczne społeczeństwo.

Art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, chroniący wolność wypowiedzi, jest bardzo lakoniczny; oferuje zaledwie szkic europejskiego standardu. Odkrycie pełniejszej treści standardu umożliwia dopiero analiza orzecznictwa organów konwencyjnych: wyroków Trybunału i decyzji (istniejącej do niedawna) Komisji. Wokół nich koncentrować się będą zajęcia.

Zasadnicza część zajęć skupiać się będzie na rekonstrukcji europejskiego standardu wypowiedzi. Służyć temu będzie udzielenie odpowiedzi na szereg pytań, takich chociażby jak:

1. czy można nazwać polityka idiotą, a policjanta ćwokiem;
2. czy można karać za rozpowszechnianie pornografii;
3. czy prawo może ścigać osobę, która wzywa do nienawiści rasowej lub narodowościowej;
4. czy można odmówić zatrudnienia jako urzędnika państwowego osoby, która wyraża ekstremistyczne poglądy polityczne (faszystowskie, komunistyczne);
5. czy dziennikarz może wypowiadać się, jaki jego zdaniem wyrok powinien wydać sąd;
6. czy prasa może ujawniać informacje, które są poufne lub stanowią tajemnicę;
7. czy media mogą zajmować się życiem prywatnym innych osób?

Tematem ostatniego wykładu będzie porównanie europejskiego standardu z amerykańskim podejściem do swobody wypowiedzi wypracowanym wokół Pierwszej Poprawki.

Wykład powstał dzięki środkom przyznanym przez Open Society Institute w Nowym Jorku i Budapeszcie.

Main page