1. Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie zasad wymienionych w artykule 6 ustęp 1 i skierować do tego Państwa stosowne zalecenia. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może wezwać osoby niezależne do przedłożenia w rozsądnym terminie sprawozdania w sprawie sytuacji w tym Państwie.
Rada regularnie bada czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne.
2. Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu rządu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag, poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie zasad określonych w artykule 6 ustęp 1.
3. Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania niniejszego Traktatu dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych.
Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy niniejszego Traktatu, pozostają w każdym przypadku wiążące dla tego Państwa.
4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lub uchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia.
5. Do celów niniejszego artykułu Rada stanowi nie biorąc pod uwagę głosu przedstawiciela rządu danego Państwa Członkowskiego. Wstrzymanie się od głosu członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w podjęciu decyzji określonych w ustępie 2. Większość kwalifikowana jest określona jako taki sam udział głosów ważonych danych członków Rady jak ustalony w artykule 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Niniejszy ustęp stosuje się również w przypadku zawieszenia praw do głosowania zgodnie z ustępem 3.
6. Do celów ustępów 1 i 2 Parlament Europejski stanowi większością dwóch trzecich oddanych głosów, reprezentującą większość jego członków.
Państwa Członkowskie, które zamierzają ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę, mogą korzystać z instytucji, procedur i mechanizmów przewidzianych niniejszym Traktatem oraz Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską, pod warunkiem, że współpraca ta:
b) szanuje te Traktaty oraz jednolite ramy instytucjonalne Unii;
c) szanuje dorobek wspólnotowy oraz środki przyjęte na mocy postanowień tych Traktatów;
d) pozostaje w granicach kompetencji Unii lub Wspólnoty i nie dotyczy dziedzin objętych wyłączną kompetencją Wspólnoty;
e) nie narusza rynku wewnętrznego w rozumieniu artykułu 14 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, ani spójności gospodarczej i społecznej, ustanowionej zgodnie z tytułem XVII tego Traktatu;
f) nie stanowi przeszkody ani dyskryminacji w handlu między Państwami Członkowskimi oraz nie zakłóca konkurencji między nimi;
g) obejmuje co najmniej osiem Państw Członkowskich;
h) szanuje kompetencje, prawa i obowiązki Państw Członkowskich nie uczestniczących w niej;
i) nie narusza postanowień Protokołu włączającego dorobek Schengen w ramy Unii Europejskiej;
j) jest otwarta w stosunku do wszystkich Państw Członkowskich, zgodnie z artykułem 43b.
Wzmocniona współpraca może zostać podjęta tylko w ostateczności, po dokonaniu ustalenia w ramach Rady, że cele współpracy nie mogą zostać osiągnięte w rozsądnym terminie przez zastosowanie odpowiednich postanowień Traktatów.
Jeżeli wzmocniona współpraca jest ustanawiana, pozostaje ona otwarta w stosunku do wszystkich Państw Członkowskich. Pozostaje również otwarta dla nich w każdej chwili, zgodnie z artykułami 27e i 40b niniejszego Traktatu oraz artykułem 11a Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, jeśli zastosują się do decyzji podstawowej oraz decyzji już podjętych w ramach tej współpracy. Komisja i Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy zapewniają, aby jak najwięcej Państw Członkowskich zostało zachęconych do uczestnictwa w niej.
(w brzmieniu ustalonym Traktatem o przystąpieniu Bułgarii i Rumunii do UE)
(...)
Liczba członków Parlamentu Europejskiego nie przekracza 736.
1. Przedstawiciele do Parlamentu Europejskiego narodów państw należących do Wspólnoty są wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich.
2. Liczbę przedstawicieli wybieranych w każdym Państwie Członkowskim ustala się następująco:
Belgia 24
Republika Czeska 24
Dania 14
Niemcy 99
Estonia 6
Grecja 24
Hiszpania 54
Francja 78
Irlandia 13
Włochy 78
Cypr 6
Łotwa 9
Litwa 13
Luksemburg 6
Węgry 24
Malta 5
Niderlandy 27
Austria 18
Polska 54
Portugalia 24
Słowenia 7
Słowacja 14
Finlandia 14
Szwecja 19
Zjednoczone Królestwo 78.
W przypadku zmian w niniejszym ustępie, liczba przedstawicieli wybieranych w każdym Państwie Członkowskim powinna zapewniać właściwą reprezentację narodów państw należących do Wspólnoty.
Razem liczba posłów obecnej kadencji to 785.
Belgia 22
Bułgaria 17
Republika Czeska 22
Dania 13
Niemcy 99
Estonia 6
Grecja 22
Hiszpania 50
Francja 72
Irlandia 12
Włochy 72
Cypr 6
Łotwa 8
Litwa 12
Luksemburg 6
Węgry 22
Malta 5
Niderlandy 25
Austria 17
Polska 50
Portugalia 22
Rumunia 33
Słowenia 7
Słowacja 13
Finlandia 13
Szwecja 18
Zjednoczone Królestwo 72
1. Członkowie Komisji są mianowani, zgodnie z procedurą określoną w ustępie 2, na okres pięciu lat, z zastrzeżeniem, w odpowiednim przypadku, artykułu 201.
Ich mandat jest odnawialny.
2. Rada, zebrana w składzie szefów państw lub rządów i stanowiąca większością kwalifikowaną, nominuje osobę, którą zamierza mianować przewodniczącym Komisji; nominacja ta jest zatwierdzana przez Parlament Europejski.
Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną i za wspólnym porozumieniem z nominowanym przewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które zamierza mianować członkami Komisji, sporządzoną zgodnie z propozycjami każdego z Państw Członkowskich.
Nominowani w ten sposób przewodniczący i pozostali członkowie Komisji podlegają, jako kolegium, zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski przewodniczący i pozostali członkowie Komisji zostają mianowani przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.
W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania i rozwoju wspólnego rynku Komisja:
– formułuje zalecenia i wydaje opinie w sprawach będących przedmiotem niniejszego Traktatu, o ile Traktat wyraźnie to przewiduje lub uważa ona to za niezbędne;
– ma własne uprawnienia decyzyjne oraz uczestniczy w formułowaniu aktów Rady i Parlamentu Europejskiego na warunkach przewidzianych w niniejszym Traktacie;
– wykonuje uprawnienia, które Rada jej przyznaje w celu wykonania norm przez nią ustanowionych.
Aby zapewnić wykonanie celów określonych w niniejszym Traktacie Rada, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu:
– zapewnia koordynację ogólnych polityk gospodarczych Państw Członkowskich;
– ma prawo podejmowania decyzji;
– przyznaje Komisji w aktach przez siebie przyjmowanych uprawnienia do wykonywania norm, które Rada ustanawia. Rada może uzależnić wykonywanie tych uprawnień od pewnych warunków. Może również, w szczególnych przypadkach, zastrzec dla siebie prawo bezpośredniego wykonywania uprawnień wykonawczych. Warunki, o których mowa wyżej, powinny być zgodne z zasadami i normami, które Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego, wcześniej ustanowi.
W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego Państwa Członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu tego Państwa Członkowskiego.
Prezydencję sprawuje kolejno przez okres sześciu miesięcy każde Państwo Członkowskie reprezentowane w Radzie, według porządku ustalonego przez Radę stanowiącą jednomyślnie.
1. O ile postanowienia niniejszego Traktatu nie stanowią inaczej, Rada przyjmuje uchwały większością głosów swoich członków.
2. Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę wymaga większości kwalifikowanej, głosy jej członków ważone są następująco:
Belgia 12
Bułgaria 10
Republika Czeska 12
Dania 7
Niemcy 29
Estonia 4
Grecja 12
Hiszpania 27
Francja 29
Irlandia 7
Włochy 29
Cypr 4
Łotwa 4
Litwa 7
Luksemburg 4
Węgry 12
Malta 3
Niderlandy 13
Austria 10
Polska 27
Portugalia 12
Rumunia 14
Słowenia 4
Słowacja 7
Finlandia 7
Szwecja 10
Zjednoczone Królestwo 29.
Uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów “za”, oddanych przez większość jej członków, jeżeli niniejszy Traktat wymaga, aby były przyjęte na wniosek Komisji.
W innych przypadkach, uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów “za”, oddanych przez co najmniej dwie trzecie jej członków.
3. Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu uchwały, która wymaga jednomyślności.
4. Jeżeli decyzja ma zostać przyjęta przez Radę większością kwalifikowaną, członek Rady może wystąpić o sprawdzenie czy Państwa Członkowskie stanowiące większość kwalifikowaną reprezentują co najmniej 62% ogółu ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, przedmiotowej decyzji nie przyjmuje się.
Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa w tej mierze ogólne kierunki polityczne.
W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich oraz przewodniczący Komisji. Towarzyszą im ministrowie spraw zagranicznych Państw Członkowskich i członek Komisji. Rada Europejska zbiera się co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwem szefa państwa lub rządu Państwa Członkowskiego, które przewodniczy Radzie.
Rada Europejska składa Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie po każdym swym spotkaniu oraz roczne sprawozdanie pisemne o postępach dokonanych przez Unię.
W celu wykonania swych zadań oraz na warunkach przewidzianych w niniejszym Traktacie, Parlament Europejski wspólnie z Radą, Rada i Komisja uchwalają rozporządzenia i dyrektywy, podejmują decyzje, wydają zalecenia i opinie.
Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków.
Decyzja wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana.
Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.
Typy działań legislacyjnych Wspólnoty Europejskiej
|
Adresat |
Moc wiążąca |
Wejście w życie | |
| Rozporządzenie (Regulation) |
Państwa członkowskie i osoby |
Obowiązuje we wszystkich częściach | W dniu wyraźnie wskazanym lub po 20 dniach od publikacji |
| Dyrektywa (Directive) |
Wyłącznie państwa członkowskie |
Obowiązuje tylko co do celów | Jw. |
| Decyzja (Decision) |
Poszczególne państwa członkowskie lub osoby |
Obowiązuje we wszystkich częściach | Po dokonaniu notyfikacji, a jeśli wymagana jest publikacja, to jw. |
| Rekomendacja Recommendation | Organy Wspólnoty lub państwa członkowskie albo osoby | Nie obowiązują | – |
| Opinia (Opinion) | Organy Wspólnoty lub państwa członkowskie | Nie obowiązują | – |
Sprawa 34/74, Variola v. Amministrazione delle Finanze [1974], ECR 981
"10. Bezpośrednie stosowanie rozporządzeń oznacza, że ich wejście w życie oraz zastosowanie na korzyść podlegającym im podmiotów dokonuje się niezależnie od jakichkolwiek środków prawnych dokonujących recepcji do prawa krajowego.
W następstwie obowiązków wynikających z Traktatu i przyjętych wraz z ratyfikacją państwa członkowskie są zobowiązane do niepodważania zasady bezpośredniego stosowania, tkwiącej w rozporządzeniach oraz pozostałych normach prawa wspólnotowego.
Ścisła realizacja tego zobowiązania stanowi nieodzowny warunek równoczesnego oraz jednolitego stosowania rozporządzeń wspólnotowych w całej Wspólnocie."
Wspólnota działa w granicach kompetencji powierzonych jej niniejszym Traktatem oraz celów w nim wyznaczonych.
W dziedzinach, które nie należą do jej kompetencji wyłącznej, Wspólnota podejmuje działania, zgodnie z zasadą pomocniczości, tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Wspólnoty.
Działanie Wspólnoty nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów niniejszego Traktatu.
W przypadku gdy w niniejszym Traktacie czyni się odwołanie do niniejszego artykułu w celu przyjęcia aktu, stosowana jest następująca procedura:
a) Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego, uchwala wspólne stanowisko;
b) wspólne stanowisko Rady jest przekazywane Parlamentowi Europejskiemu. Rada i Komisja w pełni informują Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły Radę do przyjęcia wspólnego stanowiska, jak również o stanowisku Komisji.
Jeśli w terminie trzech miesięcy od przekazania wspólnego stanowiska Parlament Europejski zatwierdzi je lub jeśli nie wypowie się w tym terminie, Rada ostatecznie uchwala akt, zgodnie ze wspólnym stanowiskiem;
c) Parlament Europejski w terminie trzech miesięcy, o którym mowa w punkcie b), może bezwzględną większością głosów swoich członków zaproponować poprawki we wspólnym stanowisku Rady. Może również, taką samą większością, odrzucić wspólne stanowisko Rady. Wynik głosowania jest przesyłany Radzie i Komisji.
Jeśli Parlament Europejski odrzucił wspólne stanowisko Rady, Rada może stanowić w drugim czytaniu wyłącznie jednomyślnie.
d) Komisja ponownie rozpatruje, w terminie miesiąca, projekt, na podstawie którego Rada uchwaliła wspólne stanowisko, biorąc pod uwagę poprawki proponowane przez Parlament Europejski.
Komisja przesyła Radzie, w tym samym czasie, co swój powtórnie rozpatrzony projekt, poprawki Parlamentu Europejskiego, których nie uwzględniła, wyrażając swoją opinię w tym przedmiocie. Rada może przyjąć te poprawki jednomyślnie.
e) Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje projekt powtórnie rozpatrzony przez Komisję.
Rada może zmienić projekt powtórnie rozpatrzony przez Komisję wyłącznie jednomyślnie.
f) w przypadkach określonych w literach c), d) i e) Rada jest zobowiązana stanowić w terminie trzech miesięcy. W przypadku braku decyzji w tym terminie, wniosek Komisji uważa się za nieprzyjęty.
g) okresy określone w literach b) i f) mogą być przedłużone za wspólnym porozumieniem między Radą i Parlamentem Europejskim najwyżej o miesiąc.
1. W przypadku gdy w niniejszym Traktacie czyni się odwołanie do niniejszego artykułu w celu przyjęcia aktu, stosowana jest następująca procedura.
2. Komisja przedstawia projekt Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego,
– jeśli przyjmuje wszystkie poprawki zawarte w opinii Parlamentu Europejskiego, może uchwalić akt zmieniony w ten sposób;
– jeśli Parlament Europejski nie proponuje żadnej poprawki, może uchwalić projektowany akt;
– w innych przypadkach uchwala wspólne stanowisko i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu. Rada informuje w pełni Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły ją do uchwalenia wspólnego stanowiska. Komisja informuje w pełni Parlament Europejski o swoim stanowisku.
Jeśli w terminie trzech miesięcy od tego przekazania Parlament Europejski:
a) zatwierdzi wspólne stanowisko lub nie wypowiada się, dany akt uważa się za uchwalony zgodnie z tym wspólnym stanowiskiem;
b) odrzuci bezwzględną większością głosów swoich członków wspólne stanowisko, projektowany akt uważa się za nieprzyjęty;
c) zaproponuje bezwzględną większością swoich członków poprawki do wspólnego stanowiska, zmieniony tekst jest przesyłany do Rady i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tych poprawek.
3. Jeśli w terminie trzech miesięcy od otrzymania poprawek Parlamentu Europejskiego Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje wszystkie te poprawki, akt uważa się za uchwalony w postaci wspólnego stanowiska zmienionego w ten sposób; jednakże Rada stanowi jednomyślnie w sprawie poprawek, które stały się przedmiotem negatywnej opinii Komisji. Jeśli Rada nie przyjmie wszystkich poprawek, przewodniczący Rady w porozumieniu z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego zwołuje komitet pojednawczy w terminie sześciu tygodni.
4. Komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady lub ich przedstawiciele oraz taka sama liczba przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, ma za zadanie doprowadzić do porozumienia w sprawie wspólnego projektu większością kwalifikowaną członków Rady lub ich przedstawicieli oraz większością głosów przedstawicieli Parlamentu Europejskiego. Komisja uczestniczy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbędne inicjatywy na rzecz zbliżenia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady. W celu wywiązania się z tego zadania komitet pojednawczy analizuje wspólne stanowisko na podstawie poprawek zgłoszonych przez Parlament Europejski.
5. Jeśli w terminie sześciu tygodni od jego zwołania komitet pojednawczy zatwierdzi wspólny projekt, Parlament Europejski i Rada mają termin sześciu tygodni od tego zatwierdzenia na uchwalenie danego aktu zgodnie ze wspólnym projektem, jeśli chodzi o Parlament Europejski – bezwzględną większością oddanych głosów, a jeśli chodzi o Radę – większością kwalifikowaną. Jeżeli jedna z tych dwóch instytucji nie zatwierdzi proponowanego aktu w przewidzianym terminie, uważa się go za nieprzyjęty.
6. W przypadku gdy komitet pojednawczy nie zatwierdzi wspólnego projektu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty.
7. Terminy trzech miesięcy i sześciu tygodni przewidziane w niniejszym artykule są przedłużone najwyżej, odpowiednio, o miesiąc i o dwa tygodnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.
Rada może zażądać od Komisji przeprowadzenia wszelkich analiz, które uzna za pożądane dla realizacji wspólnych celów i przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji.
W zakresie, w jakim przewiduje to niniejszy Traktat, Parlament Europejski uczestniczy w procesie prowadzącym do przyjęcia aktów wspólnotowych, poprzez wykonywanie swych uprawnień w ramach procedur określonych w artykułach 251 i 252, jak również poprzez udzielanie zgody lub wydawanie opinii doradczych.
Parlament Europejski może, stanowiąc większością głosów swoich członków, żądać od Komisji przedłożenia wszelkich właściwych propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że akt wspólnotowy jest niezbędny w celu wykonania niniejszego Traktatu.
Unia osiąga cele określone w artykule 11 poprzez:
– decydowanie o wspólnych strategiach;
– przyjmowanie wspólnych działań;
– przyjmowanie wspólnych stanowisk;
– umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ich polityki.
1. W dziedzinach objętych niniejszym tytułem Państwa Członkowskie wzajemnie się informują i konsultują ze sobą w ramach Rady, mając na względzie koordynację swych działań. W tym celu ustanawiają współpracę między swymi właściwymi jednostkami administracyjnymi.
2. Rada, w stosownej formie i według właściwych procedur przewidzianych w niniejszym tytule, przyjmuje środki i sprzyja współpracy, przyczyniając się do osiągnięcia przez Unię jej celów. W związku z tym, stanowiąc jednomyślnie z inicjatywy Państwa Członkowskiego lub Komisji, Rada może:
b) podejmować decyzje ramowe w celu zbliżania przepisów ustawowych i wykonawczych. Decyzje ramowe wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawiają jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Nie mogą one wywoływać skutku bezpośredniego;
c) podejmować decyzje dla osiągnięcia jakichkolwiek innych rezultatów, zgodnych z celami niniejszego tytułu, z wyłączeniem zbliżania przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich. Decyzje te są wiążące i nie mogą wywoływać skutku bezpośredniego. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje środki niezbędne do wykonania tych decyzji na poziomie Unii;
d) sporządza konwencje, których przyjęcie zaleca Państwom Członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi. Państwa Członkowskie wszczynają właściwe procedury w terminie ustalonym przez Radę.
Państwa Członkowskie powstrzymują się we wzajemnych stosunkach handlowych od wprowadzania nowych ceł przywozowych i wywozowych lub opłat o skutku równoważnym oraz od podwyżek takich ceł i opłat między nimi obowiązujących
Fakty: Spółka van Gend en Loos importowała pewną substancję chemiczną z Niemiec do Holandii. W okresie przejściowym, poprzedzającym stworzenie unii celnej, art. 12 (obecnie art. 25) zawierał tzw. klauzulę standstill zobowiązującą do obniżania stawek celnych między państwami członkowskimi i zabraniającą ich podnoszenia powyżej poziomu z 1 stycznia 1957 r. Władze holenderskie, powołując się na dostosowywanie krajowego prawa celnego do tzw. Nomenklatury brukselskiej, importowany środek przypisały do taryfy, z którą wiązał się wzrost stawki celnej z 3 do 8%. Spółka wniosła odwołanie od decyzji władz celnych do Tariefcomissie twierdząc, że było to sprzeczne z art. 12 Traktatu.
Tariefcomissie skierowała zapytanie prawne (preliminary question) do ETS pytając, czy art. 12 może być bezpośrednio stosowany na terytorium państwa członkowskiego. Czy artykuł ten może być źródłem praw dla obywateli i innych podmiotów?
Orzeczenie:
"Aby określić skutek postanowień prawa międzynarodowego trzeba rozważyć ducha, ogólny schemat i słownictwo użyte w tych postanowieniach.
Cel Traktatu, polegający na stworzeniu jednolitego rynku, którego właściwe funkcjonowanie jest bezpośrednio związane z interesami podmiotów we Wspólnocie, implikuje, że Traktat jest czymś więcej niż tylko porozumieniem tworzącym wzajemne obowiązki wyłącznie między państwami. Taki pogląd potwierdza preambuła Traktatu, odwołująca się nie tylko do rządów, ale i ludzi. W szczególny sposób potwierdza go również stworzenie instytucji wyposażonych w suwerenne prawa, których wykonanie ma wpływ na państwa członkowskie oraz zamieszkujących je obywateli. Ponadto, co należy podkreślić, obywatele państw tworzących Wspólnotę zostali wezwani do udziału we właściwym jej funkcjonowaniu poprzez Parlament Europejski i Komitet Ekonomiczno-Społeczny. (...)
(...) Wspólnota to nowy porządek prawny prawa międzynarodowego, na rzecz którego państwa członkowskie ograniczyły swe suwerenne prawa. Podmiotami Wspólnoty są nie tylko państwa, ale i zamieszkujący je obywatele. Niezależnie od ustawodawstwa krajowego, prawo wspólnotowe nakłada zatem na jednostki nie tylko obowiązki, ale i daje im prawa. Te prawa istnieją nie tylko wtedy, gdy Traktat wyraźnie je przyznaje, ale również w następstwie obowiązków nałożonych przez Traktat w jasno zdefiniowany sposób na jednostki, państwa członkowskie oraz instytucje wspólnotowe. (...)
Brzmienie art. 12 zawiera jasny i bezwarunkowy zakaz, który nie ustanawia pozytywnego, lecz negatywny obowiązek. Temu zobowiązaniu nie towarzyszy zastrzeżenie państwa członkowskiego, uzależniające realizację obowiązku od wydania krajowego aktu prawnego. Zakaz w swej istocie idealnie nadaje się do tego, aby wywrzeć bezpośrednie skutki w stosunkach prawnych między państwami członkowskimi a poddanymi ich prawu podmiotami.
Wprowadzenie w życie art. 12 nie wymaga jakiejkolwiek interwencji prawotwórczej ze strony państw. Fakt, że art. 12 poddaje państwo negatywnemu zobowiązaniu nie implikuje, by obywatele nie mogli czerpać korzyści płynących z tego zobowiązania."
Warunki bezpośredniej skuteczności:
1. Państwa Członkowskie dostosowują monopole państwowe o charakterze handlowym w taki sposób, aby wykluczona była wszelka dyskryminacja między obywatelami Państw Członkowskich w stosunku do warunków zaopatrzenia i zbytu.
Postanowienia niniejszego artykułu stosują się do każdego podmiotu, za pośrednictwem którego Państwo Członkowskie z mocy prawa lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, kontroluje, kieruje lub wpływa w stopniu odczuwalnym na przywóz lub wywóz w stosunkach między Państwami Członkowskimi. Postanowienia te stosują się także do monopoli delegowanych przez państwo innym podmiotom.
2. Państwa Członkowskie powstrzymują się od wszelkich nowych środków sprzecznych z zasadami określonymi w ustępie 1 lub ograniczających zakres stosowania artykułów dotyczących zakazu ceł i ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi.
Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.
Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli.
1. W celu urzeczywistnienia swobody przedsiębiorczości w odniesieniu do określonego rodzaju działalności, Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala dyrektywy.
1. W celu ułatwienia podejmowania i wykonywania działalności prowadzonej na własny rachunek Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, uchwala dyrektywy zmierzające do wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji.
d) Sprawa 43/75 Defrenne v. Societé Anonyme Belge de Navigation Aérienne [1976], ECR 455.
1. Każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości.
e) Sprawa 126/86, Zaera v. Institutio Nacionale de la Seguridad Social (1987), ECR 3697
Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej oraz urzeczywistnianie wspólnych polityk lub działań określonych w artykułach 3 i 4, popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego i stałego rozwoju działalności gospodarczej, wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości mężczyzn i kobiet, stałego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego stopnia konkurencyjności i konwergencji dokonań gospodarczych, wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, podwyższania poziomu i jakości życia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między Państwami Członkowskimi.
Sprawa 39/72, Commission v. Italy [1973], ECR 39/72
"17. (...) Rozporządzenia są, jako takie, bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich. (...) Sprzeczne z Traktatem są wszelkie metody wprowadzenia rozporządzeń w życie, które stwarzałyby przeszkody dla bezpośredniego stosowania rozporządzeń albo zagrażały równoczesnemu i jednolitemu stosowaniu w całej Wspólnocie. (...)
20. (...) Rozporządzenia są stosowane w całości w państwach członkowskich. (...) Nie można zaakceptować sytuacji, gdy państwo członkowskie stosuje postanowienia rozporządzenia nie w pełni lub selektywnie, tak aby podważyć (render abortive) te aspekty ustawodawstwa wspólnotowego, którym się sprzeciwia lub uważa za sprzeczne z interesami narodowymi."
"5. Chociaż jest prawdą, że na mocy art. 249 rozporządzenia są bezpośrednio stosowane i ze swej istoty są zdolne rodzić bezpośrednie skutki, nie wynika z tego, by inne środki prawne wymienione w tym artykule nigdy nie mogły prowadzić do podobnych skutków. W szczególności przepis mówiący, iż decyzje wiążą w całości tych, do których są adresowane, umożliwia postawienie pytania, czy na obowiązek nałożony przez decyzję mogą się powołać wyłącznie instytucje Wspólnoty przeciwko adresatowi, czy też powstaje prawo po stronie wszystkich tych, którzy mają interes w zrealizowaniu obowiązku. Łączenia z decyzją wiążących skutków nie można z zasady pogodzić z poglądem wykluczającym możliwość powołania się na obowiązek przez te osoby, na które decyzja ma wpływ. Skuteczność prawa wspólnotowego zostałaby osłabiona, gdyby władze Wspólnoty nałożyły na państwo lub wszystkie państwa członkowskie obowiązek działania w pewien sposób, a obywatele tego państwa lub państw nie mogli powołać się w sądach na ten obowiązek. Chociaż skutki decyzji mogą nie być takie same jak wynikające z postanowień rozporządzenia, różnica ta nie wyklucza możliwości, że ostateczny rezultat – mianowicie stworzenie prawa, na które jednostka może się powołać w sądzie – będzie identyczny jak w przypadku bezpośrednio stosowanego postanowienia rozporządzenia."
"12. (...) Z wiążącym charakterem dyrektywy trudno pogodzić pogląd wykluczający z zasady możliwość powołania się na obowiązek przez podmioty, dla których ma on znaczenie. Skuteczność prawa wspólnotowego zostałaby osłabiona, gdyby władze Wspólnoty nałożyły w drodze dyrektywy na państwa członkowskie obowiązek podjęcia pewnego działania, a obywatele nie mogli powołać się w sądach swego państwa na ten obowiązek albo sądy krajowe nie mogły wziąć pod uwagę tego obowiązku jako elementu prawa wspólnotowego."
"22. Państwo członkowskie, które nie podjęło w przepisanym czasie koniecznych środków wprowadzających w życie dyrektywę, nie może wykorzystać przeciwko jednostce swego braku wykonania zobowiązania.
23. Wynika z tego, że jeśli jednostka, która podporządkowała się postanowieniom dyrektywy, zwróci się do sądu krajowego o pominięcie przepisu prawa krajowego niegodnego z dyrektywą, sąd musi – gdy zobowiązanie jest bezwarunkowe i dostatecznie precyzyjne – wniosek ten uwzględnić. (...)
43. (...) Dopiero po zakończeniu okresu przewidzianego na wcielenie dyrektywy w życie, dyrektywa będzie skuteczna przeciwko państwu (...).
44. Przed tą datą państwu pozostawiona jest swoboda działania".
Sprawa 8/91, Becker v. Finazamt Münster-Innenstadt [1982], ECR 53
Sprawa C-91/92 Paola Faccini Dori v. Recreb Srl [1994], ECR I-3325.
2. Szerokie rozumienie państwa, "pośrednia skuteczność" oraz "incydentalny" horyzontalny skutek dyrektyw.
"30. (...) Jednostka może polegać na postanowieniach dyrektywy w czasie postępowania przed sądami krajowymi, ponieważ obowiązki wynikające z tych postanowień wiążą wszystkie władze państw członkowskich.
31. (...) Jeśli spełnione zostały warunki, które umożliwiają jednostce powołanie przed sądem krajowym postanowień dyrektywy, wszystkie organy administracyjne – włączając organy władzy zdecentralizowanej, takie jak władze gminne – zobowiązane są do stosowania przepisów dyrektywy."
"20. (...) "Każda instytucja, niezależnie od jej formy prawnej, którą stała się odpowiedzialna – w następstwie decyzji podjętej przez państwo – za świadczenie usług publicznych pod kontrolą państwa i posiada w tym celu szczególne uprawnienia, wykraczające poza to, co wynika ze zwykłych norm mających zastosowanie w stosunkach między jednostkami, jest w każdym przypadku instytucją, przeciwko której można powołać postanowienia dyrektywy spełniające warunki bezpośredniego stosowania."
"26. Stosując prawo krajowe, a w szczególności postanowienia, które miały wprowadzić w życie dyrektywę 76/207, sądy krajowe są zobowiązane do interpretowania prawa krajowego w sposób zgodny z brzmieniem i celem dyrektywy, tak aby osiągnąć rezultat wymagany w trzecim ustępie art. 249."
Sprawa C-443/98, Unilever Italia SpA v. Central Food SpA [2000], ECR I-7535
Sprawa C-77/97, Österreichische Unilever GmbH v. Smithkline Beecham [1999], ECR I-431
Sprawa C-226/97, Lemmens [2000], I-3711
Sprawa 33/76, Rewe-Zentralfinanz eG and Rewe-Zentral AG v. Landwirtschaftskammer für das Saarland [1976], ECR 1989
"Do sądów krajowych, kierujących się zasadą współpracy zapisaną w art. 10 Traktatu, należy zapewnienie ochrony prawnej, jaką jednostki wywodzą z bezpośrednio skutecznych wskazań prawa wspólnotowego.
Wskutek braku właściwych reguł wspólnotowych to system prawny każdego państwa członkowskiego wskazuje właściwe sądy i określa wymogi proceduralne dotyczące działań mających na celu zapewnienie ochrony praw, które jednostki mają na podstawie bezpośrednio skutecznych wskazań prawa wspólnotowego; warunki te nie mogą być mniej korzystne niż w przypadku podobnych działań prawnych o krajowym charakterze...
Wskutek braku harmonizujących działań uprawnienia wynikające z prawa wspólnotowego muszą być dochodzone przed sądami krajowymi i po spełnieniu wymogów określonych przez reguły prawa krajowego.
To podejście ulegnie zmianie tylko wtedy, gdy przesłanki i reguły dotyczące przedawnienia czynią niemożliwym w praktyce korzystanie z uprawnień, które sądy krajowe są zobowiązane chronić."
Sprawy dotyczące zwrotu nienależnych płatności, np. sprawa 199/82, Amministrazione delle Finanze dello Stato v. San Giorgio [1983], ECR 3595
Sprawa 8/77, Sagulo, Brenca and Bakhouche [1977], ECR 1495
Sprawa 14/83, Von Colson and Kamann v. Land Nordrhein-Westfalen [1984], ECR 1891
"23. Chociaż właściwa implementacja dyrektywy nie wymaga wprowadzenia specjalnej sankcji za działania stanowiące bezprawną dyskryminację, sankcja musi gwarantować rzeczywistą i skuteczną ochronę prawną.
28. W sprawie sankcji za naruszenia zakazu dyskryminacji dyrektywa 76/207 pozostawia państwom członkowskim możliwość dokonania wyboru spośród wielu dostępnych rozwiązań. Wymaga niemniej, aby państwo, które zdecydowało się sankcjonować przypadki złamania zakazu przyznaniem finansowej rekompensaty, czyniło w każdym przypadku tę rekompensatę – jeśli ma być ona skuteczna i wywrzeć odstraszający skutek – adekwatną do doznanej szkody; rekompensata musi dlatego oznaczać więcej niż jedynie pokrycie nominalnych kosztów, na przykład poniesionych w związku ze staraniem się o stanowisko pracy."
Sprawa C-213/89, R. v. Secretary of State for Transport, ex parte Factortame Ltd. and Others (I) [1990], ECR I-2433
Sprawa C-177/88, Dekker v. Stichting voor Jong Vorwassenen (VJV) Plus [1990], ECR I-3941
Sprawa C-271/91, Marshall v. Southampton and South West Area Health Authority (II) [1993], ECR I-4367
"26. Gdy w grę wchodzi finansowa rekompensata, musi być ona adekwatna, tak aby pokryć szkody rzeczywiście doznane w następstwie zwolnienia, stanowiącego akt niedozwolonej dyskryminacji. (...)
30. Wprowadzenie górnego limitu kwoty [rekompensaty] nie może, z definicji, stanowić właściwego wprowadzenia w życie dyrektywy. (...)
31. (...) W sprawie odsetek wystarczy oznajmić, że przy pełnym zrekompensowaniu szkód doznanych w następstwie zwolnienia stanowiącego niedozwoloną dyskryminację nie można pominąć takich czynników, jak upływ czasu, mogący wpłynąć na wartość [pieniądza]."
"33. (...) Pełna skuteczność prawa wspólnotowego zostałyby podważona, a ochrona uprawnień, które ono rodzi – osłabiona, gdyby jednostki nie mogły uzyskać odszkodowania za naruszenie praw spowodowane złamaniem prawa wspólnotowego, za które państwo członkowskie ponosi odpowiedzialność.
34. Możliwość odszkodowania staje się szczególnie niezbędna, jeśli pełna skuteczność norm wspólnotowych jest uzależniona od podjęcia wcześniejszego działania przez państwo, bez którego jednostka nie może dochodzić swych wspólnotowych uprawnień przed krajowymi sądami.
35. Wynika z tego, że zasada odpowiedzialności państwa za szkodę spowodowaną jednostkom w następstwie złamania prawa wspólnotowego jest wpisana w system Traktatu.
36. Dalsze uzasadnienie dla odszkodowawczej odpowiedzialności państwa za wyrządzoną szkodę można znaleźć w art. 10, który wymaga podjęcia przez państwo wszelkich kroków, aby zapewnić wykonanie zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego. Pośród nich jest obowiązek usunięcia bezprawnych następstw naruszenia prawa wspólnotowego.
38. Chociaż odpowiedzialność państwa jest wymagana przez prawo wspólnotowe, warunki, których spełnienie rodzi prawo do odszkodowania, zależą od istoty danego naruszenia prawa wspólnotowego.
39. (...) Pełna skuteczność reguły prawa wspólnotowego wymaga, aby prawo do odszkodowania powstało po spełnieniu trzech warunków.
40. Pierwszym z warunków jest to, aby dyrektywa zmierzała do przyznania uprawnień jednostkom. Po drugie, musi istnieć możliwość ustalenia treści tych uprawnień na podstawie przepisów dyrektywy. Po trzecie, między złamaniem przez państwo obowiązku a powstałą szkodą musi istnieć związek przyczynowy".
22. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku naruszenia prawa bezpośrednio nadanego przez prawo wspólnotowe, na które jednostki mogą się powoływać przed sądami krajowymi. Wówczas uprawnienie do odszkodowania w sposób konieczny towarzyszy bezpośredniemu skutkowi wspólnotowego przepisu, którego złamanie spowodowało szkodę.
27. Skoro Traktat nie zawiera wyraźnego postanowienia dotyczącego skutków złamania prawa wspólnotowego, do Trybunału należy, w następstwie art. 220 Traktatu, wydanie rozstrzygnięcia w tej sprawie, zgodnie z ogólnie przyjętymi regułami wykładni i w szczególności przez odwołanie się do podstawowych zasad porządku prawnego Wspólnoty i – tam, gdzie to konieczne – ogólnych zasad wspólnych dla systemów prawnych państw członkowskich.
28. Do ogólnych zasad wspólnych dla systemów prawnych państw członkowskich odwołuje się art. 288 Traktatu, wskazując podstawę pozakontraktowej odpowiedzialności Wspólnoty za szkodę spowodowaną przez organy Wspólnoty i ich pracowników podczas wykonywania obowiązków.
29. Zasada pozakontraktowej odpowiedzialności Wspólnoty wyraźnie wymieniona w art. 288 stanowi jedynie wyraz ogólnej zasady znanej w systemach prawnych państw członkowskich, iż bezprawne działanie lub zaniechanie rodzi obowiązek naprawienia spowodowanej szkody. Art. 288 odzwierciedla także obowiązek władz publicznych naprawienia szkody powstałej podczas wykonywania zadań.
41. Art. 288 odwołuje się, gdy chodzi o pozakontraktową odpowiedzialność Wspólnoty, do ogólnych zasad wspólnych dla systemów prawnych państw członkowskich, które Trybunał, przy braku reguł pisanych, traktuje jako inspirację również w innych dziedzinach prawa wspólnotowego.
42. Warunki, po spełnieniu których państwo staje się odpowiedzialnym za szkodę spowodowaną jednostkom w następstwie złamania prawa wspólnotowego, nie mogą – jeśli brakuje szczególnego uzasadnienie – różnić się warunków rządzących, w podobnych sytuacjach, odpowiedzialnością Wspólnoty. Ochrona praw jednostek nie może być różna w zależności od tego, czy odpowiedzialnym za szkodę jest instytucja wspólnotowa czy też krajowa.
51. Prawo wspólnotowe stwarza uprawnienie do odszkodowania po spełnieniu trzech warunków: naruszony przepis zmierza do przyznania jednostkom uprawnień, naruszenie jest wystarczająco poważne i między naruszeniem obowiązku przez państwo a powstałą szkodą istnieje związek przyczynowy.
55. (...) Rozstrzygający test, decydujący o tym, czy naruszenia prawa wspólnotowego jest poważne, polega na ustaleniu, czy państwo członkowskie lub instytucja Wspólnoty w sposób oczywisty i ciężki przekroczyły granice władzy dyskrecjonalnej/uznania (manifestly and gravely disregarded the limits of its discretion).
56. Czynniki, jakie właściwy sąd może wziąć pod uwagę, obejmują jasność i precyzyjność naruszonej reguły, zakres uznania pozostawiony przez tę regułę władzom krajowym lub wspólnotowym, to, czy naruszenie było umyślne lub nieumyślne, czy błąd był wybaczalny, czy też nie, czy organ Wspólnoty przyczynił się do zaniechania, czy doszło do przyjęcia i utrzymania prawa albo praktyk sprzecznych z prawem wspólnotowym.
57. Złamanie prawa wspólnotowego będzie zawsze wystarczająco poważne, jeśli trwało pomimo orzeczenia stwierdzającego, że doszło do naruszenia albo istniało orzeczenie wstępne lub ustalone orzecznictwo Trybunału jasno wskazujące, że dane postępowanie stanowiło naruszenie [prawa wspólnotowego].
76. (...) Pojęcie winy ma różną treść w poszczególnych systemach prawnych.
78. Pewne obiektywne i subiektywne czynniki łączące się pojęciem winy w danym systemie prawa mogą być istotne przy określeniu, że naruszenie prawa wspólnotowego było poważne.
79. Obowiązek naprawienia szkody spowodowanej jednostce nie może jednak zależeć od ziszczenia się przesłanki winy, wykraczającej poza wymóg dostatecznie poważnego złamania prawa wspólnotowego. Wprowadzenie takiego dodatkowego warunku stawiałoby pod znakiem zapytania uprawnienie do odszkodowania oparte na wspólnotowym porządku prawnym.
82. Odszkodowanie za szkody spowodowane jednostkom w następstwie naruszenia prawa wspólnotowego musi być współmierne do doznanej straty, tak aby zapewnić skuteczną ochronę praw.
83. Z braku właściwych postanowień prawa wspólnotowego system prawny każdego państwa członkowskiego określa kryteria decydujące o wielkości odszkodowania. (...)
84. Zmierzając do określenia wysokości odszkodowania, sąd krajowy może w szczególności badać, czy poszkodowany dołożył należytej staranności, aby uniknąć szkody, zminimalizować jej rozmiar i czy we właściwym czasie wykorzystał wszystkie dostępne środki prawne.
87. Nie można zaakceptować rozwiązania, które całkowicie wyklucza zrekompensowanie utraconych zarobków. Szczególnie w kontekście sporów sądowych dotyczących spraw handlowych i gospodarczych taki całkowity zakaz czyniłby naprawienie szkody praktycznie niemożliwym."
"W odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych Traktat ustanawiający Wspólnotę stworzył własny porządek prawny. Z chwilą wejścia Traktatu w życie system prawa wspólnotowego stał się integralną częścią porządków prawnych państw członkowskich, a sądy tych krajów są zobowiązane system ten stosować.
Przez utworzenie na czas nieograniczony Wspólnoty – posiadającej własne organy, osobowość prawną i międzynarodową zdolność prawną, a zwłaszcza rzeczywiste prawa, wynikające z ograniczenia kompetencji lub przeniesienia na Wspólnotę uprawnień – państwa członkowskie ograniczyły swe suwerenne prawa, nawet jeśli w ograniczonych sferach, i stworzyły strukturę prawną wiążącą dla nich samych oraz obywateli.
Włączenie postanowień prawa wspólnotowego do porządków prawnych państw członkowskich oraz przyjęcie przez nie brzmienia i ducha Traktatu czyni niemożliwym przyznanie przez państwo pierwszeństwa późniejszym, jednostronnym środkom przeciwko [wspólnotowemu] porządkowi prawnemu, zaakceptowanemu przez państwa członkowskie na zasadzie wzajemności. Taki środek prawny nie może być sprzeczny z prawem wspólnotowym. Możliwość realizacji prawa wspólnotowego nie może się różnić w poszczególnych państwach, gdyż oznaczałoby to zagrożenie dla osiągnięcia celów zapisanych w Traktacie i rodziłoby dyskryminację zabronioną przez Traktat.
Zobowiązania przyjęte przez państwa członkowskie nie byłyby bezwarunkowe, lecz zależne, jeśli późniejsze ustawodawstwo państw członkowskich mogłoby te zobowiązania poddawać w wątpliwość. (...)
Wynika z tego, że ze względu na szczególną i oryginalną naturę prawo ustanowione Traktatem, który jest autonomicznym źródłem prawa, nie może być podważane w jakikolwiek sposób przez prawo krajowe.
Przeniesienie przez państwa ze swych własnych porządków prawnych do systemu prawa wspólnotowego praw i obowiązków wynikających z Traktatu niesie z sobą trwałe ograniczenie suwerennych uprawnień."
"3. Odwołanie się przez sędziego do reguł lub pojęć prawnych systemu krajowego w celu sprawdzenia ważności aktów prawnych wydanych przez instytucje wspólnotowe miałoby negatywny wpływ na jednolitość i skuteczność prawa wspólnotowego. Ważność wspólnotowych aktów prawnych może być oceniana wyłącznie w świetle prawa wspólnotowego. Ze względu na szczególną i oryginalną naturę prawo ustanowione Traktatem, który jest autonomicznym źródłem prawa, nie może być podważane w jakikolwiek sposób przez prawo krajowe (...). Dlatego na ważność aktów prawnych Wspólnoty lub ich skutki w państwach członkowskich nie mogą mieć wpływu twierdzenia mówiące o sprzeczności z prawami podstawowymi sformułowanymi w konstytucji lub z zasadami krajowego porządku konstytucyjnego."
22. Dlatego jakiekolwiek postanowienie prawa krajowego i każda praktyka ustawodawcza, administracyjna lub sądowa – które mogą wywrzeć wpływ na skuteczność prawa wspólnotowego przez pozbawienie sądu właściwego do stosowania prawa wspólnotowego uprawnień do zrobienia wszystkiego, co niezbędne, aby pominąć postanowienia prawa mogące przeszkodzić osiągnięciu przez prawo wspólnotowe wszystkich skutków – są niezgodne z wymaganiami stanowiącymi rdzeń prawa wspólnotowego.
23. Do takiej niezgodności dojdzie, gdy w przypadku konfliktu postanowienia prawa wspólnotowego i późniejszego prawa krajowego uprawnienie do rozwiązania konfliktu będzie zarezerwowane dla organu innego niż sąd zobowiązany do stosowania prawa wspólnotowego, nawet jeśli taka przeszkoda w nadaniu prawu wspólnotowemu pełnej skuteczności byłaby przejściowa."
"Dopóki prawo wspólnotowe nie zawiera uchwalonego przez Parlament Europejski i sformułowanego wiążąco katalogu praw podstawowych, który w znacznym stopniu byłby równoważny z katalogiem niemieckiej konstytucji, dopóty procedura kontroli konstytucyjnej zgodności przeciwko prawu wspólnotowemu będzie dopuszczalna, a nawet wymagana, jeżeli pewien przepis prawa wspólnotowego w wykładni Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości będzie kolidował z jednym z konstytucyjnych praw podstawowych."
"Dopóki Wspólnoty Europejskie, szczególnie zaś orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, zapewniają skuteczną ochronę praw podstawowych wobec suwerennych władz Wspólnot, która to ochrona może być traktowana na równi z ochroną przyznaną w konstytucji niemieckiej i gwarantuje zasadniczo ten sam katalog praw podstawowych, Federalny Trybunał Konstytucyjny nie będzie więcej ingerował w stosowanie prawa wspólnotowego oraz nie będzie go kontrolował z punktu widzenia praw podstawowych zawartych w konstytucji niemieckiej."
"Federalny Trybunał Konstytucyjny sprawdza, czy akty prawne instytucji europejskich mieszczą się w przyznanych tym instytucjom granicach stanowienia prawa, czy też poza nie wykraczają.
Jeżeli dynamiczne rozszerzenie istniejących Traktatów opiera się na szerokim stosowaniu art. 308 i na wykładni Traktatu umożliwiającej bardzo szerokie wykorzystanie uprawnień wspólnotowych, to w przyszłości przy wykładni norm prawnych przez instytucje i organy wspólnotowe trzeba będzie zwracać uwagę, by Traktat o Unii zasadniczo rozróżniał realizację suwerennych uprawnień [Wspólnot], przyznanych w sposób ograniczony, od zmiany Traktatu i by jego wykładnia nie mogła stać się w rezultacie równoznaczna z rozszerzaniem Traktatu; taka wykładnia norm nie spowoduje dla Niemiec żadnego wiążącego skutku."
Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag.
Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, jeśli uznaje, że inne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu.
Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartą na zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które na nim ciąży na podstawie niniejszego Traktatu, powinno wnieść sprawę do Komisji.
Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu zainteresowanym Państwom przedstawienia na zasadzie spornej uwag pisemnych i ustnych.
Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od wniesienia sprawy, brak opinii nie stanowi przeszkody we wniesieniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości.
1. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, Państwo to jest zobowiązane podjąć środki, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
2. Jeśli Komisja uznaje, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło takich środków, wydaje, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag, uzasadnioną opinię precyzującą punkty, w których Państwo Członkowskie nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
Jeśli dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Czyniąc to, wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności.
Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może na nie nałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną.
Procedura ta nie narusza artykułu 227.
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym:
a) o wykładni niniejszego Traktatu;
b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty i EBC;
c) o wykładni statutów organów utworzonych aktem Rady, gdy te statuty to przewidują.
W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania.
W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
1. Artykuł 234 stosuje się do niniejszego tytułu w następujących okolicznościach i na następujących warunkach: gdy pytanie w sprawie wykładni niniejszego tytułu lub ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty na podstawie niniejszego tytułu jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwraca się do Trybunału Sprawiedliwości o rozpatrzenie tego pytania.
2. W żadnym razie Trybunał Sprawiedliwości nie jest właściwy do orzekania w sprawie środków lub decyzji podjętych na podstawie artykułu 62 punkt 1 dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.
3. Rada, Komisja lub Państwo Członkowskie mogą zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie pytania w sprawie wykładni niniejszego tytułu lub aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty na jego podstawie. Wyrok wydany przez Trybunał Sprawiedliwości w odpowiedzi na taki wniosek nie ma zastosowania do orzeczeń sądów Państw Członkowskich, które korzystają z powagi rzeczy osądzonej.
1. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, z zastrzeżeniem warunków określonych w niniejszym artykule, jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności i wykładni decyzji ramowych i decyzji, wykładni konwencji sporządzonych na mocy niniejszego tytułu oraz ważności i wykładni środków wykonawczych do tych konwencji.
2. Każde z Państw Członkowskich może, w oświadczeniu złożonym w chwili podpisywania Traktatu z Amsterdamu lub w jakimkolwiek późniejszym terminie, uznać właściwość Trybunału Sprawiedliwości do orzekania w trybie prejudycjalnym na warunkach określonych w ustępie 1.
3. Państwo Członkowskie, składając oświadczenie na podstawie ustępu 2, wskazuje, że:
a) każdy sąd tego państwa, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa krajowego, może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku;
b) każdy sąd tego państwa może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku.
4. Każde Państwo Członkowskie - niezależnie od tego, czy złożyło oświadczenie na mocy ustępu 2 – ma prawo przedkładać Trybunałowi Sprawiedliwości memoriały lub uwagi na piśmie w sprawach, o których rozstrzyga on na podstawie ustępu 1.
5. Trybunał Sprawiedliwości nie jest właściwy w sprawie oceny zgodności z prawem lub proporcjonalności działań policji bądź innych organów ścigania jednego z Państw Członkowskich ani wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.
6. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy w zakresie kontroli legalności decyzji ramowych i decyzji, jeżeli skargę wniosło Państwo Członkowskie lub Komisja, podnosząc zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Skargi przewidziane w niniejszym ustępie powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy od daty publikacji zaskarżanych decyzji ramowych i decyzji.
7. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między Państwami Członkowskimi dotyczącym wykładni lub stosowania aktów przyjętych na podstawie artykułu 34 ustęp 2, o ile spór ten nie został rozstrzygnięty przez Radę w ciągu sześciu miesięcy od daty jego wniesienia pod obrady przez jednego z jej członków. Trybunał Sprawiedliwości jest również właściwy do orzekania w każdym sporze między Państwami Członkowskimi a Komisją dotyczącym wykładni lub stosowania konwencji sporządzonych na mocy artykułu 34 ustęp 2 lit. d).
"16. Sposób właściwego stosowania prawa wspólnotowego może być tak oczywisty, że nie pozostawia jakichkolwiek uzasadnionych wątpliwości co do tego, jak dany problem winien być rozwiązany. Zanim sąd krajowy dojdzie do wniosku, że taka sytuacja ma miejsce, musi ustalić, że zagadnienie jest tak samo oczywiste dla sądów w innych państwach członkowskich oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Tylko po spełnieniu tego warunku sąd krajowy może powstrzymać się od przedstawienia zapytania wstępnego Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości, biorąc na siebie odpowiedzialność za rozwiązanie zagadnienia.
17. Istnienie takiej możliwości należy stwierdzić na podstawie charakterystycznych cech prawa wspólnotowego oraz szczególnych trudności, jakie może rodzić jego interpretacja.
18. (...) Należy pamiętać, że ustawodawstwo wspólnotowe powstaje w kilku językach i wszystkie wersje są w równym stopniu autentyczne. Interpretacja postanowień prawa wspólnotowego zakłada zatem porównanie różnych wersji językowych.
19. Należy ponadto pamiętać, że nawet jeśli wszystkie wersje językowe pozostają wobec siebie w zgodności, prawo wspólnotowe posługuje się właściwą sobie terminologią. Poza tym trzeba podkreślić, że pojęcia prawne nie zawsze mają to samo znaczenie w prawie wspólnotowym i prawach państw członkowskich.
20. Wreszcie, każde postanowienie prawa wspólnotowego musi być umieszczane w kontekście oraz interpretowane w świetle prawa wspólnotowego jako całości, uwzględniając cele prawa wspólnotowego i jego ewolucję zaistniałą do czasu, gdy dane postanowienie jest stosowane."
Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, aktów Rady, Komisji i EBC, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy.
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy i przez EBC, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na tych samych warunkach, skargę na decyzje, których jest adresatem oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.
Skargi przewidziane w niniejszym artykule powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.
Jeśli Parlament Europejski, Rada lub Komisja, z naruszeniem niniejszego Traktatu, zaniechają działania, Państwa Członkowskie i inne instytucje Wspólnoty mogą wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości w celu stwierdzenia tego naruszenia.
Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja nie zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, na warunkach określonych w poprzednich akapitach, stawiając zarzut jednej z instytucji Wspólnoty, iż zaniechała wydania aktu skierowanego do niej, innego niż zalecenie lub opinia.
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania, na tych samych warunkach, w zakresie skarg wniesionych przez EBC w dziedzinach podlegających jego kompetencji lub wniesionych przeciwko niemu.
Bez względu na upływ terminu przewidzianego w artykule 230 piąty akapit, każda strona może, w postępowaniu dotyczącym rozporządzenia uchwalonego wspólnie przez Parlament Europejski i Radę lub rozporządzenia Rady, Komisji, lub EBC, podnieść zarzuty określone w artykule 230 drugi akapit, w celu powołania się przed Trybunałem Sprawiedliwości na niemożność stosowania tego rozporządzenia.
Literatura:
Literatura podstawowa:
Literatura uzupełniająca:
Źródła internetowe: