Choudhury przeciwko Wielkiej Brytanii (5 marzec 1991 r.)

 

Wnioskodawcą był muzułmanin mieszkający w Wielkiej Brytanii. 13 marca 1989 r. złożył on zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez Salmana Rushdiego, autora Szatańskich wersetów, oraz wydawcę książki "Viking Penguin". Zarzucał, że w książce dopuszczono się bluźnierstwa przeciwko Allachowi, Prorokowi Abrahamowi i jego synowi Ishmadowi, Świętemu Prorokowi Mahometowi, jego żonom, towarzyszom oraz islamowi. Postępowania nie wszczęto, gdyż przestępstwo bluźnierstwa dotyczy wyłącznie religii chrześcijańskiej1.

Choudhury wniósł zażalenie do sądu, który podtrzymał decyzję o odmowie wszczęcia postępowania. Sędziowie wskazali, że aktualnie prawo nie pozwala na zastosowanie konstrukcji bluźnierstwa do innych religii niż chrześcijaństwo. Ewentualnych zmian mógłby dokonać jedynie parlament. Pełnomocnik wnioskodawcy argumentował przed sądem, że jeśli krytyka lub wypowiedzi przeciwko religii lub kościołowi osiągną taki stopień, który uniemożliwia wyrażanie poglądów religijnych, stanowi to naruszenie art. 9 Konwencji. Sąd uznał, że do sytuacji takiej nie doszło jednak w obecnym przypadku. Wniosek o odwołanie do Izby Lordów odrzucono w lipcu 1990 r.

Przed Komisją Choudhury zarzucił, że Wielka Brytania nie zapewniła ochrony religii muzułmańskiej przez obelżywymi atakami. Uniemożliwia to pełne cieszenie się wolnością wyznania, o której mówi art. 9. Ograniczenie ochrony wyłącznie do religii chrześcijańskiej był ponadto niedopuszczalną dyskryminacją i stanowił pogwałcenie art. 14.

Komisja wskazała, że wnioskodawca starał się uchronić swą religię przed atakami. Dlatego zawiadomił o popełnieniu bluźnierstwa. Należy więc odpowiedzieć na pytanie, czy art. 9 gwarantuje prawo do spowodowania postępowania, gdy publikacja uraża wrażliwość jednostki lub grupy osób. Zdaniem Komisji prawa takiego nie da się wyprowadzić z Konwencji. Żądanie wnioskodawcy nie mieści się w przedmiotowym zakresie tego aktu. Powoduje to równocześnie, że wniosek nie może być rozpatrywany w perspektywie art. 14 (zakaz dyskryminacji). Decyzję podjęto jednomyślnie.

 

Przypis:

1Takie rozumienie przestępstwa bluźnierstwa wywodzi się od tzw. sprawy Taylora z 1676 r. W XX w. doszło do wytoczenia tylko 2 oskarżeń o to przestępstwo. Komisja Prawna zaleciła w 1985 r. wykreślenie bluźnierstwa z angielskiego prawa.